________________
જ્ઞાન જ જાણે છે. એ જ્ઞાનમાં દેહાદિના ભાવની મલિનતા મળી છે તેથી જ્ઞાનસ્વરૂપે જ્ઞાન પ્રકાશિત થતું નથી. જે તને બહારમાં જણાય છે તેનાથી તું ભિન્ન છું તેવો બોધ ગ્રહણ કર. સૂર્ય ચંદ્રાદિ મારા જ્ઞાનમાં જણાય છે તેથી હું તે રૂપ નથી ગૃહાદિ મને જણાય છે તેથી તે પણ હું નથી. મારા સગા સ્વજનો મને જણાય છે તેથી તે પણ હું નથી. આ દેહ મને જણાય છે તેથી તે હું નથી. આ માન અપમાન જણાય છે તે પણ હું નથી. હું ફક્ત જાણનાર છું. મારું કર્તવ્ય જાણનારને જાણવાનું છે એની આડે આવતું બધું મારે છોડવાનું છે. જ્ઞાતાપણે જોઈને છૂટી જવાનું છે. વૈરાગ્યની ઉચ્ચ ભાવનાઓ તેનું મૂળ છે.
બુદ્ધિમાનોના મગજમાં વૈરાગ્યનું રહસ્ય પકડાતું નથી. તમારે આ કાળમાં વૈરાગ્યનાં દર્શન કરવાં છે! સાંભળો. એકસો પચીસ વર્ષ પૂર્વે ભાવનગરમાં વીરજી ભાવસાર રહે. પૂર્વના સંયમના સંસ્કાર, એને સંસારમાં સાર ન લાગે. માએ સંસારમાં લગ્નથી બાંધી દીધો પણ એ જીવ બંધાય કેવી રીતે ! ભાવનગરથી પહોંચ્યા પંજાબ. તે વખતે ત્યાગીઓને પંજાબમાં ઉત્તમ સાધુઓનો જોગ મળતો. માએ દીકરાનું પગેરું શોધી કાઢ્યું. અને ચાર મજબૂત સગાને સાથે લીધા. ઉપાડીને લાવવો પડે તો પાછા ન પડે.
માએ ખૂબ પ્રયત્ન પછી વીરજીને ઉપાશ્રયે શોધી કાઢ્યો. ભારે કકળાટ મચાવ્યો. હજી દીક્ષા થઈ ન હતી. છેવટે સમાધાન કર્યું કે તારે એક દીકરો થાય પછી તું છૂટો અમે સાસુ વહુ તે દીકરાનું મુખ જોઈ જિંદગી પૂરી કરશું. માનું વેણ સાચવવા વીરજી મા સાથે દેશમાં આવ્યા. મનમાં એકજ જાપ ક્યારે છૂટું, ક્યારે છૂટું? જેલમાં રહેતા હોય તેમ રહે. માનાં નાનાંમોટાં કામ કરે. વહુને પ્રસૂતિના છેલ્લા કલાકો હતા.
એ દિવસ બપોરે માને લાગ્યું કે ઘીની જરૂર પડશે એટલે વીરજીને પાવલી અને તપેલી આપી કહે ઘી લઈ આવ. વીરજી ઘી લેવા ગયો. વ્યાપારીની દુકાને ભીડ હતી. તેથી વીરજી એક બાજુએ ઊભો હતો..
અમૃતધારા ૪૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
