________________
સિદ્ધતા એ જીવની પોતાની અવસ્થા છે. અસ્તિત્વાદિ ધર્મો સદા નિરાવરણ હોય છે. જેમકે આત્માનું શુદ્ધ કેવળજ્ઞાન. એવા વિશેષ સ્વભાવો આવૃત છતાં (મતિકૃત આદિ) સામાન્ય સ્વભાવથી સદા નિર્મળતા હોય છે. જ્ઞાનાવરણના ઉદયમાં પણ આત્માનું નિર્મળ કેવળજ્ઞાન સત્તારૂપે અભિન્ન છે. આમ સામાન્ય સ્વભાવની અપેક્ષા એ જીવો સત્તાએ પરિપૂર્ણ શુદ્ધ છે. આવા ચિંતનથી આત્મામાં નિશળતા આવે છે અને સ્વરૂપનો સાક્ષાત્કાર થાય છે. [૭૯૭].
• જીવનું સ્વરૂપ “સતું છે માટે તે સતત જીવવા ઇચ્છે છે. • જીવનું સ્વરૂપ “ચિત’ છે માટે તે સઘળું જાણવા ઈચ્છે છે. • જીવનું સ્વરૂપ “આનંદ છે માટે તે સતત સુખને ઝંખે છે. • જીવનું સ્વરૂપ “સ્વાધીન છે માટે તે સ્વતંત્રતા ઇચ્છે છે. • જીવનું સ્વરૂપ ત્રિકાળી ધ્રુવ છે તેથી તે બધું નિત્ય ઇચ્છે છે. • જીવનું સ્વરૂપ “શુદ્ધ' છે માટે તે વસ્ત્રાદિ બધું શુદ્ધ ઇચ્છે
[૭૯૮] આધ્યાત્મિક સુખ સ્વયં સ્વરૂપ – પરિણામરૂપ હોવાથી તે સ્વાધીન છે. તેથી શાશ્વત છે. એક વાર ફક્ત એક ક્ષણ માટે જીવ પરભાવથી મુક્ત થઈ સ્વમાં દૃષ્ટિ કરે ત્યારે આંશિક પણ પ્રગટેલું તે સુખ શાશ્વત બને છે, તે જ સિદ્ધાવસ્થા છે. તેમાં ઇન્દ્રિયાદિ પર સાધનની અપેક્ષા નથી, તેથી પરભાવોની મલિનતા પણ નથી. વળી સ્વરૂપ સુખમાં સંસારનું પરિભ્રમણ પણ નથી. [૭૯૯]
પરંતુ આ સ્વરૂપ સુખનો અનભ્યસ્ત જીવ તેને સહેલાઈથી પ્રાપ્ત કરી શકતો નથી તેથી તે આ સુખથી વંચિત રહ્યો છે. સંસારના સુખનો અનાદિથી અભ્યસ્ત છે, તેમાં પુણ્યયોગ / મોહનીયકર્મ અનુકૂળ હોય ત્યારે અનુષ્ઠાન કરતો વિચારવાન જીવ પણ સંસારના સુખને સહેલાઈથી ત્યજી શકતો નથી. મોહનીય કર્મની પ્રબળતા અને અનભ્યાસને કારણે આધ્યાત્મિક સુખનું શ્રવણ કરે તો પણ સહેજે
અમૃતધારા ૨૨૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
WWW.jainelibrary.org
