________________
છે.
અજ્ઞાની જીવો એમ માને છે શરીર, સ્ત્રી આદિ પદાર્થોથી સુખનો અનુભવ કરે છે. પરંતુ સુખ સ્ત્રીઆદિના આત્મા કે શરીરમાંથી નીકળીને પોતાને મળતું નથી પરંતુ તે સમયે પોતાના આત્મામાં તેવા પ્રકારના વિકારી ભાવો છે તે સ્ત્રી આદિ પદાર્થો જોઈને વિકારો ઉત્પન્ન કરે છે. તેના નિમિત્તથી તે તે પ્રકારની જીવ મરૂપ ક્રિયા કરવા પ્રેરાય છે. તે ક્રિયામાંથી તેનો વિકાર શમે છે તે માત્ર ક્ષણિક પરાધીન સુખ હોય છે.
[૭૯૩] જ્ઞાનીજનો શાસ્ત્રાદિના બોધથી, શાસ્ત્રાનુસારી શુદ્ધ ક્રિયા કરી ઉપયોગ શુદ્ધિ વડે ઉપશમભાવનું જે સુખ અનુભવે છે તે સાચું, નિર્વિકારી સુખ છે. જે ભાવરોગોને અને ભવરોગને શમાવે છે. તેની આગળ સાંસારિક સુખ ક્ષણિક તો છે પરંતુ વિકારી અને પરાધીન
[૭૯૪] વિષતરુની છાયા, ફૂલ અને ફળ વિષયુક્ત હોય છે, અનર્થકારી છે. એ પ્રમાણે આત્મિક સુખની દૃષ્ટિથી ધનાદિ પદાર્થ જુદા છે. છતાં તેને એક માનવા તે સંબંધને વિષતરુ કહે છે. ધનાદિની આશા જીવમાં પેદા થાય છે તે સંસારરૂપી વિષવૃક્ષ છે. તેની છાયામાં બેસવાથી જીવને મૂછ પેદા થાય છે. તેમ ધનની આશા સેવતા જીવને એવી મૂર્છા પેદા થાય છે કે તેને તત્ત્વના વિચાર આત્મરુચિ કરવાની ઇચ્છા થતી નથી.
[૭૯૫]. સંસારી જીવ જ્યારે સંસારમાં કોઈ વસ્તુની પ્રાપ્તિની ઈચ્છા કરે છે ત્યારે તેને વસ્તુ પ્રાપ્ત ન થાય ત્યાં સુધી તેના ચિત્તમાં દ્વેષભાવ રહે છે. તેમાં તે અંતઃદાહને/દુઃખને સહન કરે છે. પછી જ્યારે પુણ્યના ઉદયથી તે વસ્તુની પ્રાપ્તિ થાય છે, ત્યારે તે ક્ષણ પૂરતો અંતઃદાહ શમતો જણાય છે પણ પ્રાપ્ત વસ્તુના જવાના ભયથી કે વસ્તુના વિયોગથી અંતઃદાહ તો ચાલુ છે. એમ કરતાં પુણ્ય સમાપ્ત થતાં દુઃખી થાય છે.
[૭૯૬]
૨૨૦ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
