________________
સ્વરૂપમાત્રની કલ્પનાથી પુરુષાર્થ ઊપડતો નથી. કેવળ ભાષારૂપ પ્રવૃત્તિથી સાધક સ્વરૂપ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરતો નથી. તે ભાષાજ્ઞાન કેવળ કલ્પના રહે છે. માટે તત્ત્વની યથાર્થ વિચારણામાં અંતરસંશોધન દ્વારા સાચા નિર્ણયની દિશામાં પુરુષાર્થ કરે તો જ તે સતસ્વરૂપને પામે. આ સ્વરૂપ અંગે માત્ર વિચારણાથી જાગૃતિ ન આવે પણ જ્ઞાનમાત્ર સ્વરૂપને ગ્રહણ કરે તો જાગૃતિ આવે.
[૭૩૮] પૂર્વકર્મજનિત અનેક પ્રકારના સંયોગોની માયાજાળને ભેદી જે સાધક શાશ્વત તત્ત્વ-આત્માને જાણે છે તે અધ્યાત્મ જીવન છે. આત્મા જ જોવો, આત્મા જ જાણવો. આત્મામાં જ રત રહેવું તે સાચું આધ્યાત્મિક જીવન છે. પરમાણુના બનેલા આકારો મર્યાદિત હોય છે, આત્મા અમર્યાદિત છે.
[૭૩૯] અરે સંસારમાં ચારે બાજુ અગનઝાળ છે તેમાં જીવો બળી રહ્યા છે, તેમનાં દુઃખોનો પાર નથી, તેમાં તમે વધારો ના કરશો. અધ્યાત્મના બળે અન્યને પ્રકાશરૂપ બની તેમને પણ શાશ્વત અને પવિત્ર સ્થાને પહોંચવા સહાયક થજો.
[૭૪]]. કેટલાક જીવો જ્ઞાનાદિમાં હુંપણું માની પોતાને સર્વસ્વ માને છે, તે વાસ્તવમાં આત્મજ્ઞાન કે આત્મશ્રદ્ધા નથી. વિપરીત સંયોગોમાં પણ જે આત્મસ્વભાવમાં ટકે છે તે જ્ઞાનનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ પરિપક્વતા છે. તેવો સાધક વેલ-લતારૂપ થવાને બદલે વૃક્ષરૂપ હોય છે. બીજાને આધારે રહેતો નથી પણ સ્વાશ્રયી થઈ અન્યને સહાયક બને છે. [૭૪૧]
અશુદ્ધાત્માને અનાદિની અશુદ્ધતાને કારણે બે દોષો ઘર કરી ગયા હોય છે. એક શુભ ક્રિયામાં આળસ અને અશુભ ક્રિયામાં તત્પરતા, બીજો દોષ આત્મસ્વરૂપનું અજ્ઞાન અને પર સ્વરૂપમાં આત્મસ્વરૂપનો ભ્રમ. તેથી તે જ્યારે જ્ઞાનનો મહિમા સાંભળે છે ત્યારે ક્રિયામાં આળસુ બને છે અને જ્યારે ક્રિયાનો મહિમા સાંભળે છે ત્યારે જ્ઞાન પ્રત્યે ઉપેક્ષા સેવે છે. વળી આવી અશુદ્ધ દશામાં તેનો જેવા
૨૦૬ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
