________________
છે.
પરંતુ નિર્મમત્વ સુખ નિસીમ છે. નિર્મમત્વનું સુખ વિલીન થાય છે – કેવળજ્ઞાનમાં, વીતરાગતામાં અને અંતે મુક્તિમાં. અર્થાત્ નિર્મમત્વ ગંગા અનંત સુખના સાગરમાં જઈને મળે છે. ચંચળ એવા મન દ્વારા, વિનશ્વર એવા દેહ દ્વારા મર્યાદિત શક્તિયુક્ત ઇંદ્રિયો દ્વારા ભાઈ ! તને સાચું સુખ ક્યાંથી મળે ? એ સર્વ પ્રકારોમાં જો તારી માધ્યસ્થવૃત્તિ હશે તો તું સમના ઘરમાં પ્રવેશ પામી સાચા સુખનો અનુભવ કરીશ. (શ્રી અધ્યાત્મસારમાંથી સંક્ષિપ્ત)
[૭૦] આત્મસ્વરૂપના તદ્રુપ અધ્યવસાયથી નિશ્ચય વસ્તુ પ્રહણ થાય છે. એવી અભેદ ઉપયોગરૂપ જેની દૃષ્ટિ થઈ છે, ગુણ ગુણીમાં જેની ભેદદષ્ટિ નથી તેમ અન્ય પ્રત્યે મારાતારાની ભેદદષ્ટિ નથી એવા શુદ્ધ નિશ્ચળ ઉપયોગથી, ઉત્પાદ વ્યયની અપેક્ષા રહિત નિરંતર પરિણામપણાથી મુનિઓનું ચિત્ત કેવળ આત્મસ્વરૂપમાં રમણ કરે છે. તે સર્વોત્કૃષ્ટ સમતા છે. આત્મસ્વરૂપની અનન્ય તદ્રુપતા છે, તે સમતા
[૭૦૮] જ્યાં સુધી સાંસારિક પદાર્થોના રાગમાં જીવને દુઃખ ન લાગે ત્યાં સુધી જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મામાં સુખ ક્યાંથી આવે? જેમ પ્રતિકૂળતામાં જીવને દુઃખ થાય પણ રાગના સભાવમાં દુઃખ થતું નથી. જીવ રાગના સુખમાં સ્વયં સંમત થઈ જાય છે. આમ રાગનું એકત્વ હોવાથી મિથ્યાત્વ દૂર થતું નથી. જીવ અન્ય રીતે ધર્મક્રિયા કરતો હોય પણ આ રાગનું સંમતપણે તેના મિથ્યાત્વને તો ઊભું રાખે છે. દેવગુરુ પ્રત્યેનો પ્રશસ્ત રાગ ભક્તિનું બહિરંગ કારણ છે. આત્મજ્ઞાન ભક્તિનું અંતરંગ કારણ છે. આમ સમસ્ત રાગ હોય છે અને જ્ઞાન ઉપાદેય છે. ભૂમિકાનુસાર પ્રશસ્ત રાગ અપ્રશસ્તરાગથી મુક્ત થવા પ્રાથમિક છે. આખરે સમસ્ત રાગથી મુક્તિ એ મોક્ષનો યથાર્થ ઉપાય છે. વીતરાગ પરમાત્માના કે પ્રત્યક્ષ જ્ઞાનીમાં પ્રગટ આત્મસ્વરૂપનાં દર્શન તે અંતરંગ ભક્તિને પ્રગટ કરે છે.
[O] જિનેશ્વર પરની ભક્તિ તેમનાં વચનો પ્રત્યે આદરભાવ ઉત્પન્ન
૧૯૮ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
