________________
અન્ય ઉપયોગ ન હતો. એક દિવસ એક જાણકાર એ ગામમાં આવ્યો. તેણે સૌને કહ્યું કે આ તો ચંદનનું વૃક્ષ છે. ખૂબ કિમતી છે. સૌને તેનું જ્ઞાન થયું. પછી તો એ વૃક્ષની આજુબાજુ વાડ થઈ, તેને તાળામાં પુરાઈ દેવાયું અને વારતહેવારે પૂજા થવા લાગી. [૬૯].
તે પ્રમાણે આ દેહ અને ઇન્દ્રિયો દ્વારા જીવ અનેક વ્યવહાર કરે છે, વિષયોને સેવે છે, કારણ કે તેને દેહમાં રહેલા અમૂલ્ય તત્ત્વનું તેના સામર્થ્યનું જ્ઞાન નથી. ક્યાંક કોઈને સદ્ગુરુનો ભેટો થયો. તેમણે કહ્યું કે તું દેહાદિ નથી. આ જડ પદાર્થોના ઉપયોગમાં તારી ચેતનાને કંઈ સંબંધ નથી. એ તો મહાસામર્થ્યવાન તત્ત્વ છે, સૌ વ્યવહારોથી, સંયોગોથી નિરપેક્ષ છે. સાધકને વસ્તુનું ભાન થયું હવે તેને સંયમ નિયમની વાડ કરી. નિવૃત્તિની તાળાબંધી કરી. અંતરઆનંદથી ચિંતન કરવા લાગ્યો. અર્થાત્ વસ્તુનું સ્વરૂપ સમજાતાં સ્વરૂપનું ભાન થયું. સ્વપ્નવત્ સંસાર છૂટી ગયો.
[૬૪]. ક્યાંક વાંચવામાં આવેલું કે એક માણસને ઘણા વિકલ્પો કરવાની ટેવ. એક વાર તેને થયું કે હું ચોખો (ભાત છુંઅને એવો ભય પેસી ગયો કે બહાર નીકળે તો મને પક્ષીઓ ચણી જશે, આને કારણે તે ઘરમાં ભરાઈને ફફડતો બેસી રહેતો. એક મિત્રે તેને ઘણા પ્રકારે સમજાવ્યો. ઘણા મેળાવડા વિગેરેમાં લઈ ગયો, અને તેનો ભ્રમ ઉપરની સપાટીએ દૂર થયો, પણ અંદરમાં સંસ્કાર હજી પડ્યો હતો. તે એક વાર મિત્ર સાથે પ્રાણી સંગ્રહાલયમાં ગયો. થોડી વાર જોયા પછી પક્ષીઓના પિંજરા આગળ આવ્યા અને આ ભાઈ ફફડી ઊઠ્યો. મિત્રે સમજાવ્યું કે તું ચોખાનો દાણો નથી માણસ છું. તે કહે હું જાણું છું કે હું માણસ છું ચોખાનો દાણો નથી પણ આ પક્ષીઓને કેવી રીતે ખબર પડશે કે હું માણસ છું. તે તો ચોખાનો દાણો સમજીને મને ખાઈ જાય તો? આમ જૂના ઘણા પુરાણા સંસ્કાર કે હું દેહ છું. તેમાંથી કેટલા ભય, કેટલી ચિંતા પેદા થયા. જો સમજાઈ જાય કે હું દેહ નહિ દેહથી ભિન્ન આત્મા છું. તો ભય ચિંતા ટળે.
[૬૪૧] અમૃતધારા ૧૭૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org