________________
આત્મભાવનું સ્મરણ કરવું. સ્વપ્નમાંથી જાગૃત થવા સ્વપપ્ન છોડવું પડે, જ્ઞાન થતાં અજ્ઞાન છૂટી જાય. અજ્ઞાન છૂટે મારાપણાના વિકલ્પો છૂટી જાય.
[૬૦૨] સ્મશાનમાં કાઠી મૃત શરીરના અગ્નિસંસ્કાર માટે તોળી તોળીને હોંશે હોંશે લાકડાં આપે. તેને શા માટે શોક હોય ? મૃત શરીર પરાયું છે. ડાઘુઓ સગાં છતાં લાકડા પૂરતા કે કેમકે ભલે શરીર સગાનું પણ પૂરું બળી જવું જોઈએ. વળી અગ્નિસંસ્કારની વિધિ પતી જાય અને જીવો તો પોતાની દુનિયામાં ખોવાઈ જાય. મરનાર મર્યો, હું તો જીવતો છું. મારે વળી મોત કેવું? ઉંદર બિલાડીને જોઈને આંખ બંધ કરે પણ બિલાડી કંઈ ઉંદરને છોડી દેવાની નથી. તેથી ભાઈ તું ભલે મોત સામે આંખ બંધ કરે પણ તે એક દિવસ આવીને ઊભું રહેશે.
[૬૩] ઉપયોગથી ઉપયોગ દ્વારા વિચારથી વિચાર દ્વારા દેહના મમત્વાદિ વિકલ્પોથી મુક્ત થવા પ્રયત્ન કરવો. વિકલ્પો સુખદુઃખ રાગદ્વેષ, અહં કે મમત્વ પેદા કરે છે. એટલે જીવ કર્મનો કર્તા ભોક્તા બને છે. વિકલ્પો જ નવા નવા સંયોગો પેદા કરે છે. જે જન્મની પરંપરા સર્જે છે. સંસારનું લક્ષણ જ નિરંતર પરિવર્તનશીલ છે. જેમાં કંઈ નિત્ય નથી. એક આત્મતત્ત્વ સૌથી શ્રેષ્ઠ છે, તેથી સૂક્ષ્મ અને નિત્ય છે. [૬૦]
બુદ્ધિચાતુર્ય કે વિચારશક્તિ માનવને મળેલી વિશિષ્ટ ફુરણા છે. ત્યાગી ભોગી સૌને આ શક્તિઓ મળેલી છે પણ ભોગમાં આસક્તિયુક્ત માનવ આ શક્તિનો ક્ષુદ્ર ઉપયોગ કરી વિદાય લે છે. બુદ્ધિ-વિચાર મૂળ આત્માનો અંશ છે. પરંતુ વિપરીત શ્રદ્ધાને કારણે આ વિચારશક્તિ અહિતકારી નીવડે છે. માટે મળેલી આ શક્તિઓનું સમ્યગુશ્રદ્ધા દ્વારા રક્ષણ કરવું. સમ્યગૂશ્રદ્ધા એટલે હું દેહાદિ સ્વરૂપ નથી શુદ્ધાત્મા છું ' તેનું નિરંતર સ્મરણ.
[૬૦૫] અહિતકારી વિચારો-સંસ્કારો નિષ્ક્રિય નથી હોતા, સક્રિયપણે જ
અમૃતધારા ૧૬૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
