________________
એસ. એસ. સી.નું પરિણામ જોવા ગયેલો એક વિદ્યાર્થી પરીક્ષાનું પરિણામ જોઈ ધ્રુસકે ધ્રુસકે રડી પડ્યો એક માર્ક માટે હું રહી ગયો. કોઈ પ્રોફેસરને તેના તરફ સદ્ભાવ થયો. તેઓ કહે “બોલ કયા વિષયમાં એક માર્ક રહી ગયો, હું તેનો કંઈ બંદોબસ્ત કરી આપું.” ઘણું પૂછડ્યા પછી વિદ્યાર્થી બોલ્યો જુઓ ઇતિહાસમાં પાંચ, ભૂગોળમાં ત્રણ, એમ બધા વિષયનો સરવાળો ગણાવ્યો. કુલ ચોત્રીસ થયો, અને પાસ માર્કમાં પાંત્રીસ જોઈએ. સાહેબ એક માર્ક વગર રહી ગયો. મારું ભણતર એળે ગયું. જીવન ધૂળધાણી થઈ ગયું. [૫૦].
આમ આપણે આજીવન તપ, જપ, પૂજા, પ્રતિક્રમણમાં ચોત્રીસ માર્ક મેળવી લીધા પણ સમ્યકત્વ વગરનો એક માર્ક ખૂટ્યો અને રહી ગયા તેમ લાગે છે? જીવન નિરર્થક લાગે છે! પરિશ્રમ તો સો ટકાનો સર્વવિરતિનો કરવાનો છે અને અહીં પાસ થવામાં માર્ક ખૂટે તો ભવિષ્યનું શું!
[૫૧] નિશ્ચયધર્મમાં આત્મસામર્થ્યની વિશેષતા છે. ઘણું આત્મવીર્ય ફોરવવું પડે છે. એકાંતે આત્મસંશોધનમાં સ્થિર થવું વગેરે દુર્લભ છે. તેમ વ્યવહારધર્મ નિશ્ચયપૂર્વકનો હોય તો તે પણ દુષ્કર છે. તપ, જપ,અનુષ્ઠાન જેવા સહેલા છે. તેના કરતાં અધ્યાત્મિક ગુણને ટકાવવા તે પણ જિનાજ્ઞા-ગુરુઆજ્ઞા પ્રમાણે કઠિન છે. તેમાં આત્મશ્રદ્ધાનું અતુલ બળ જોઈએ છે.
[૫૧૧] દેવચંદ્રાચાર્યના એક અદના શિષ્ય ઉદયનમંત્રી, સિદ્ધરાજ જયસિંહના રાજ્યશાસનના વડામંત્રી. દેવચંદ્રાચાર્ય ધંધુકા આવ્યા. બાળક ચાંગદેવ જોયો અને રત્ન પારખી લીધું. માને સમજાવી કે આ સંસારી જીવ નથી. મા ભાવિક હતી. બાળક સોંપ્યો. શિક્ષણ માટે બાળક ઉદયનમંત્રીને ઘરે પહોંચ્યો બીજે દિવસે પિતા આવ્યા. પત્ની પાસેથી વાત સાંભળી મોહના આવેશમાં ઉપાશ્રયે ગયા. ઉદયનમંત્રી હાજર હતા. તેમણે સમય ઓળખી લીધો. શ્રાવકને ઘરે લઈ ગયા,
૧૪૦ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org