________________
છે.
પ્રાપ્ત કરે છે. ત્યાગ વૈરાગ્યના સેવનથી મૃત્યુ મટી જાય છે અને નિર્વાણ પ્રાપ્ત કરે છે. આમ છતાં જીવો આ મૂલ્યની પ્રાપ્તિનું ભાન ન હોવાથી સંસારની સામગ્રીરૂપ મૂલ્હીન વસ્તુઓમાં જીવન વ્યર્થ ગુમાવે
[૪૯]. જેમ છિદ્રવાળા પાત્રમાં ગમે તેટલીવાર પાણી ભરો પણ તે ટકતું નથી. તેમ દુભવથી, અમૈત્રીથી, સંકુચિતતા ઉદ્વેગથી મન છિદ્રવાળું હશે ત્યાં સુધી તે પ્રભુના ગુણોથી પરમાત્મભક્તિના ભાવથી પવિત્રતાથી કેવી રીતે ભરાઈ શકે?
૪િ૯૫] માટીનું નાનું કોડિયું મર્યાદિત પ્રકાશ આપે, પણ કોડિયાનો ભરોસો કેવો ! આયુષ્ય કર્મનો ઝપાટો લાગતાં શરીર શબ બનશે. માટે શરીરને સંભાળવાને બદલે ચેતના-જ્યોતિ, આત્માને શોધો. તે તમે સ્વયં છો. જે તમે પોતે જ છો તેની પ્રાપ્તિ સહજ છે. જીવે માત્ર તે પ્રત્યે દૃષ્ટિ લઈ જવાની છે. જ્ઞાનદૃષ્ટિ વડે સર્વ સાધના સહજ અને સુલભ છે. ગ્રંથકાર કહે છે કે જ્ઞાનીના સમ્યક્ટષ્ટિના ધર્મ અનુષ્ઠાન સત્ય છે.
૪િ૯૬] કારણ અને કાર્યની સંધિ છે. કોઈ મંતવ્ય સ્થાને પહોંચવા કેવળ ચાલવું પર્યાપ્ત નથી પણ દિશા અને વિદિશા બંને સમ્યક હોવાં જોઈએ. પરમાર્થમાર્ગમાં જ્ઞાનની મુખ્યતા છે. ક્રિયા તપ, જપ આદિ સબંધિત, અપેક્ષિત કારણો છે.
૪િ૯૭] જ્ઞાનસારમાં કહ્યું છે કે જ્ઞાનની પરિપક્વતા સમતા છે. વળી જ્ઞાનનું ફળ વિરતિ છે. એ રીતે જ્ઞાન બીજ છે સમતા, વિરતિ, વૈરાગ્ય ફળ છે. પરંતુ સાધારણ રીતે સૌ તપ, જપ શીલ, દયા આદિ તરફ વિશેષ ઝૂકે છે અને તે દ્વારા જ્ઞાનપ્રાપ્તિ ઈચ્છે છે. પરંતુ જ્યાં સુધી અજ્ઞાન છે ત્યાં સુધી તપ, જપ, ધ્યાન, શીલ, દયા અજ્ઞાનમૂલક રહેશે. અર્થાત્ જ્ઞાનમૂલક સાધનામાં તપ જપ આદિ સહજ બને છે. જેના દ્વારા રાગાદિનો ક્ષય થઈ મુક્ત દશા પ્રાપ્ત થાય છે. ૪િ૯૮].
૧૩૬ અમૃતધારા
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
