________________
તો દર્પણને કોઈ દોષ દેતા નથી પણ મોં પરનો ડાઘ દૂર કરીએ છીએ તેમ નિંદક આપણા અંતરના ડાઘ બતાવે છે તેને દોષ ન દેતાં અંતરના ડાઘને દૂર કરવો. દર્પણમાં જે વિધિ કરીએ તે નિંદકમાં ન કરીએ?
૪િ૧૩] નિંદા કે સ્તુતિ શબ્દોની રચના છે તેમાંથી સાર ગ્રહણ કરવો કોઈ તમને કેરી આપે તો કેરી આપનાર સામે ગોટલીને કારણે ઝઘડો કરતા નથી. તેમ હેય ઉપાદેયથી વિવેક કરવો. વળી જો તું કોઈ શબ્દથી આટલો પ્રભાવિત થાય છે તો ગુરુવાણીથી પ્રભાવિત કેમ થતો નથી? શ્રેષ્ઠને ગ્રહણ કર.
૪િ૧૪] બાહ્ય પદાર્થો કે વ્યક્તિના સંપર્કથી, જોવાથી રજિત થવું તે રાગનું કાર્ય છે. તે તારો દોષ છે, તેમાં કંઈ આત્મ-જ્ઞાનપુરુષાર્થ નથી. આમ વિચારીને જે અનાદિના દોષોને બાળવા માટે, તે અનુબંધોને તોડવા માટે, કર્મનિર્જરા માટે રાગદ્વેષ જેવા વિષમ ભાવોને ત્યજી, મન દ્વારા જણાતા સારાનરસા મનતરંગને પરમાર્થઆત્માથી ભિન્ન જાણવાથી જ્ઞાતાદ્રપણું ટકે છે.
૪િ૧૫] પ્રારંભની ભૂમિકાને લૌકિકધર્મ-ક્રિયાધર્મ નિમિત્તપ્રધાન હોય છે. લોકોત્તર ભાવધર્મ ઉપાદાનપ્રધાન જ છે. યદ્યપિ નિમિત્તદષ્ટિનો અત્રે અપલાપ નથી પણ પરમાર્થમાર્ગમાં ઉપાદાનદૃષ્ટિની મુખ્યતા છે. તેમાં એક રહસ્ય એ છે કે ઉપાદાનદૃષ્ટિમાં અન્ય જીવો પર દોષારોપણ નથી થતું. કે અન્ય પ્રત્યે રાગાદિ મલિનતાના પરિણામો થતાં નથી.
૪િ૧૬] મોક્ષમાર્ગી અન્યના દોષદર્શનથી દૂર છે. ઉપાદાનદષ્ટિના પરિણમનથી કેવળ કર્મોદયના લીધે કાળલબ્ધિના કારણે બાહ્ય મળતા શુભાશુભ નિમિત્તોથી વિકલ્પ થવા અપરાધ નથી. કારણ કે કર્મવિપાકની વિચિત્રતા અને વિષમતા મોક્ષમાર્ગીને ઉન્માર્ગે ચઢાવી દે, અને ઉન્માર્ગીને સન્માર્ગે લઈ જાય. બાહ્ય સંયોગોમાં આ પ્રમાણે કર્મવિપાકનું
અમૃતધારા ૧૧૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
