________________
શરીરને તો જરૂર છે ને! આમ માનવ અનેક પ્રકારના દેહ ધારણ કરીને પણ મૂંઝાતો જ રહ્યો છે.
પોતામાં રહેલી ગુણરૂપ સંપત્તિનો સ્વીકાર ન કરે અને બાહ્ય સંપત્તિ તથા પુષ્પયોગને મહત્ત્વ આપે તેને જ્ઞાની રંક કહે છે. શરીરાદિને મહત્ત્વ આપે તે પણ રાંક થઈને રખડે છે. ભલે તું જગતમાં મોટાઈ વગરનો હોય પણ જો તારી શુદ્ધશક્તિની અનુભૂતિ છે તો તે વસ્તુ મોટી છે. પરંતુ બાહ્ય મોટાઈ એ અશુદ્ધ શક્તિ છે તે જીવને કોઠે પડી છે. જે આત્મઅનુભવી છે તેને તો આ પુણ્યાઈ છઠ્ઠી આંગળી જેવી વળગાડ લાગે છે.
ના મારા તન રૂપ કાંતિ યુવતી ના પુત્ર કે ભાતના, ના મારા ભૂત સ્નેહીઓ સ્વજન કે ના ગોત્ર કે જ્ઞાતિના; ના મારા ધન ધામ યૌવન ધરા એ મોહ અજ્ઞત્વના, રે રે જીવ વિચાર એમ જ સદા અન્યત્વદા ભાવના.”
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સિદ્ધાર્થે પણ રાજ્યના સુખભોગમાં બંધનનો ભય જોયો અને પુત્રજન્મના સમાચારે મહેલનો ત્યાગ કરી જંગલની વાટ પકડી. ચક્રવર્તીઓ પણ અતિવૈભવને બંધન જાણી યથાસમયે ત્યાગ કરી ચાલી નીકળ્યા. હજારો સુભટોને હરાવનાર એ જ ચક્રવર્તી ભોગના પરિણામમાં ભયને જાણતા હતા.
જ્ઞાની – સમ્યગુદૃષ્ટિ જીવને ઇન્દ્રિયાદિ વિષયોમાં આંશિક પરિણામમાં દુઃખનો અનુભવ થાય છે. તેથી તેનાથી છૂટવાના ભાવ કરે છે. સંયોગ છૂટતો નથી ત્યાં સુધી તે ભોગોમાં રંજાયમાન થતા નથી. ભોગો પ્રત્યે તે નીરસ છે. તે વિચારે છે. વર્તમાનમાં દેહનો નેહ છોડતાં જીવ મૂંઝાય છે તો તેની પરંપરા ચાલુ રહેશે. આમ ભવના ભયની વેદના જ્ઞાનને જાગૃત રાખે છે. કેમ કે તેમને ભયરહિત એવા આત્મસંવેદનનો અનુભવ છે.
પર જ હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
