________________
મિશ્રિત પાણી નીકળે તો પણ તેની જળઅભિલાષા છૂટતી નથી. વધુ ઊંડું ખોદતાં જીવડાવાળું જળ નીકળ્યું, આમ તેનો શ્રમ વ્યર્થ ગયો તેમ અજ્ઞાનવશ જીવ સંસારમાં વિવિધ સાધનોને મેળવી સુખ પામવા પ્રયત્ન કરે છે, પણ તે પદાર્થો સુખ આપી શકતાં નથી, પુણ્યયોગે સામગ્રી મળી જાય તો તેમાં અશાંતિનું વર્તમાનમાં દુઃખ છે અને ભવિષ્યમાં કર્મબંધનનું દુઃખ છે, આમ સંસારી જીવ સદાય રડતો. રહે છે.
જીવ તને વધુ શું કહેવું? તું જ જાણે છે કે નારક, તિર્યંચ, માનવ કે દેવ ચારે ગતિમાં દુઃખ જ છે. જન્મ-મરણરૂપી સર્પથી વીંટળાયેલું જીવન સુખ કેમ પામે? કદાચિત પુણ્યયોગે સુખ મળે તોપણ તે ચાર દિવસના ચાંદરણા જેવું છે.
ચાર દિવસના ચાંદરણા પર ઝૂઠી મમતા શા માટે ? જે ના આવે સંગાથે તેની માયા શા માટે ?'
આવું ગાય-બજાવે, ગવરાવે લોકરંજન કરે પરંતુ પથ્થર જેમ પાણીથી ભીંજાય નહિ તેમ જીવ મોહમાં મૂંઝાય પણ મન આવા શબ્દો વડે વીંધાય નહિ કે ભીંજાય નહિ.
આ મોહની જાળમાં ઋષિઓ, મુનિઓ પણ ફસાયા છે. સેંકડો વર્ષો તપની હૂંડી મોહને ક્ષણમાત્રમાં લખી આપી છે. તો હે માનવ તારું શું ગજું? મોહરૂપી રાક્ષસના સકંજામાંથી છૂટવા એકમાત્ર આત્મલક્ષી વિવેક જ ઉપાય છે.
અધ્યાત્મસારમાં પણ કહ્યું છે કે જેણે મોહને વશ કર્યો છે તે મુનિઓ અધ્યાત્મના અધિકારી છે. બાહ્ય પદાર્થોથી મમત્વ બુદ્ધિનો ત્યાગ કરી માત્ર આત્મભાવમાં લીન રહે છે તે સ્વરૂપનું સાચું સુખ પ્રાપ્ત કરે છે.
શુદ્ધ જ્ઞાન દર્શનરૂપ ઉપયોગ જ આત્મા છે, તે સિવાય સંસારમાં મારું કંઈ નથી, આમ આત્મવિવેક વડે બાહ્ય પદાર્થો પ્રત્યેથી જેનો
હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં ૪૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
