________________
પહેલાં મૃત્યુ હતું. આ જન્મમાં પણ મૃત્યુ છે. તે બદલાતી અવસ્થા છે તેમ મૃત્યુ પહેલાં જીવન હતું. મૃત્યુ પછી જીવન છે. નિર્વાણ પછી જીવ તો શાશ્વતપણું પામે છે. આમ મૃત્યુ જીવનને મારી શકતું નથી. જીવ-આત્મા અખંડ, અક્ષય અને નિત્ય છે.
આવા તત્ત્વદૃષ્ટિવાનને ક્યાંય અજંપો, ભય, ચિંતા કે અશાંતિ નથી, તેને સર્વત્ર શાંતિ જ છે. તેને જંગલમાં મંગળ છે, અને મંગળમાં (ભૌતિકતામાં) જંગલ છે. જેને વિકાર, વિભાવ, વિષમતારહિત સમતા/ આત્મશાંતિ છે તેને સ્થળ/કાળ બાધા પહોંચાડતાં નથી. તેને સર્વત્ર શાંતિ જ શાંતિ છે. કારણ તેને શાંતિનું સ્થાન આત્માને જાણ્યો છે. ગૃહ ગુફા તો દેહને રાખવાનાં સ્થાન છે.
પરંતુ જેની પાસે ગુરુગમે તત્ત્વજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ નથી તેને અનાદિથી અનિત્યમાં નિત્યની ભ્રમણા છે. તે જ્ઞાનીના સદ્ગુરુના વચન વડે દૂર થતાં જીવ સર્વત્ર શાંતિ પામે છે. પરંતુ તેને જો સદ્ગુરુના વચનનું બળ નથી, શ્રદ્ધા કે નિશ્રા નથી તેને ગૃહમાં ગુફામાં શાંતિ ક્યાંથી મળે ?
સિંહગુફાવાસી મુનિએ દુષ્કર કાર્ય કર્યું પણ મનની ગુફામાં સૂક્ષ્મ અહં હતો કે ગુરુદેવ પણ જાણે કે મારામાં કેવી લબ્ધિ/શક્તિ છે એ શક્તિ વડે સાધના કરી પણ ઉપાસના ન થઈ. આત્મજ્ઞાનને ન પામ્યા. આત્મશાંતિ ન પામ્યા. એટલે કોશાને ત્યાં ચાતુર્માસનો વિકલ્પ ઊઠ્યો, તેમાં અહંરૂપ અશાંતિ હતી.
સ્થૂલિભદ્ર ગુરુદેવની કૃપા વડે તત્ત્વજ્ઞાન પામ્યા હતા. તેમને લબ્ધિનો દેખાવ કરવા ચાતુર્માસ કરવું ન હતું. પણ સ્વ-૫૨ શ્રેયની ભાવના હતી. તેથી દુષ્કર કાર્ય પણ સિદ્ધ કરી શક્યા.
જીવને આત્મભાન કે આત્મજ્ઞાન એકાએક થઈ જતું નથી. તનિસર્ગાદઅભિગમાધ્મા' ક્યાં તો પૂર્વના આરાધનનું બળ જોઈએ, ક્યાં તો વર્તમાને ગુરુનિશ્રા દ્વારા વિનય વડે મેળવેલી કૃપા જોઈએ.
હૃદયપ્રદીપનાં અજવાળાં * ૪૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
