________________
१८]
चरणानुयोग
भवावेकखया णाणादण परूवणा
३१. प० - भविष भंते! नाणे ? परभविए नाणे ? तदुभयभविष नाणे १
उ०- गोयमा ! इहभविष वि नाणे, परभविष वि नाणे, तदुभयभवि वि नाणे । दसणं पि पयमेव
प० - इहभविए भंते ! चरिते ? परभविए चरिते ? तदुभयभविए चरिते ?
उ०- गोयमा ! इभवि बरिले नो परभविष चरिते, तो तदुभयभविष चरिते ।
एवं तवे संजमे
- वि. स. १, उ. १, मु. १०
छबिदा भाषा३२. छबिहे भावे पण्णले तं जहा
१. ओदइए,
२. उवसमिप,
३. खइप,
४. खओवसमिए
५. पारिणामिष,
छ विध भाव
६. सन्निवाइए । '
१. (क) अणु उवक्कम. सु. २०७.
- ठाणं. अ. ६, सु. ५३७
Jain Education International
બયની મપેક્ષાએ જ્ઞાનાદિની પ્રરૂપણા
३१. अ. ते ! ज्ञानभाष घी छे ! भ समाधा! छे उभयव समश्री छे ?
ઉ. ગૌતમ ! જ્ઞાન આ હાવ સબધી પણ છે, પર ભવ સબ‘ધી પણ છે, ઉભયભવ સમ`ધી પણ છે. એ જ પ્રમાણે દાન પણ હળવુ
अ. अते! यात्रि मा अव समधी छे ? भव સબંધી છે ? કે ઉભચલય સબંધી છે !
૬. ગૌતમ ! ચારિત્ર આ ભવ સ ધી છે,પદ્દભવ સ’અ`ધી નથી અને ઉભયભવ સબંધી પણ નથી.
એ જ પ્રમાણે સંપ અને સુચમના વિષયમાં પણ
mary.
છ પ્રકારના ભાવ—
३२.
सूत्र-३१-३२
अाता ह्या छे, भडे
૧ -
ધિક ભાવ- જે બાય કહ્રદયી નિષ્પન્ન થાય છે, તે બ્રાયને શ્રોષિત ભાષ ક છે, જેમકે કોષ માનાદિ એકવીસ ભાવ.
૨ - ઔપામિક ભાવના કર્મીના ઉપરામથી નિષ્પન સત્યાદિ એ ભાવ.
૫
૩ - જ્ઞાયિક ભાષ - ઘાતિ કમના ક્ષયથી ઉત્પન થતાં અનંત જ્ઞાન, દનદિ નવ ભાવ,
૪ - ક્ષાયાપક ભાવ - ઘાત કર્મના કાચાપરામથી થતા મતિ શ્રુત જ્ઞાનાદિ અવાર ભાવ, પાચ્છિાત્રિક ભાવ - કાઈ કર્મના ઉદય વિના અનાદિથી ચાલતા આવતા જીવત્વ આદિ ત્રણ
लाव.
-
હું - સાતિપાત બાય-વિક આદિ પાંચ ભાવના સયોગથી ઉત્પન્ન થતા ભાવ સાન્તિપાતિક ભાવ છે.
(ख) “छविहे भावे" इत्यादि, भवनं भावः पर्याय इत्यर्थः
गाहा ओदश्व उवसनिए य, खइए व तहा खओवसमिए व ।
परिणाम सचिवाए म उहि भावो
||
(१) तदधिकद्विविधः १, उदय-२ उदयनिष्यन्नश्व
तत्रोदयोऽष्टाना कर्मप्रकृतिनामुदयः - शान्तावस्थापरित्यागेनोदी रणावलिका मतिक्रम्योदयावलिकायात्मीयात्मीयरूपेण विपाक इत्यर्थ:
अत्र वैवं व्युत्पत्तिः– उदय एवौदयिकः
उदयनिष्पन्नस्तु कर्मेदिनितो जीवस्य मानुपत्यादिः पर्यायः तत्र च ये नितस्तत्र या भय इस्पोरिक इत्येवं व्युत्पत्तिरिति,
(२) तथा औपशमिकोऽपि द्विविधः - १. उपशम, २. उपशमनिष्पन्नच.
तत्रोपमो दर्शनकम कोऽनन्तानुच्यादिः मिन्नस्योपशमणिप्रतिपन्नरूप का मोहनीयमेदान् अनन्तानुध्यादीनुपशमयतः उदयाभाव इत्यर्थः उपशम एवोपशमिकः
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.