________________
૨૩૪૬
દ્રવ્યાનુયોગ ભાગ-૪
४४. चरिमाचरिमऽज्झयणं
૪૪. ચરમાગરમ-અધ્યયન
સૂત્ર : (નીવા ચરિમારિમ)
(જીવોનું ચરાચરમ7) चरिमाचरिमलक्खणं
૧. ચરાચરમનું લક્ષણ : गाहा-जो जं पाविहिइ पुणो, भावं सो तेण अचरिमो होइ। ગાથાર્થ : જે જીવ જે ભાવને પુનઃ પ્રાપ્ત કરશે, એ તે अच्चंतवियोगो जस्स, जेण भावेण सो चरिमो॥
ભાવની અપેક્ષાએ અચરમ થાય છે, જે જીવનો જે ભાવ
સાથે સર્વથા વિયોગ થાય છે, એ તે ભાવની અપેક્ષાએ -વિચા. સ. ૧૮, ૩. ?, . ૨૦ રૂ
ચરમ થાય છે. Wત્ત-પૂર વિહિપ નીવ-વડવાસા મા ૨. એકત્વ બહત્વના તાત્પર્યથી જીવ-ચોવીસ દેડકોમાં ગતિ एक्कारस्सदारेहिं चरिमा-चरिमत्त परूवणं -
વગેરેનું અગિયાર વારો વડે ચરાચરમત્વનું પ્રરૂપણ : ૨. ૨. ડુિં રૂ. મ ૧. ૪. મસા. ૬. માWITTS ૧. ગતિ, ૨. સ્થિતિ, ૩. ભવ, ૪. ભાષા, ૫. આનપાન चरिमे य बोधब्वे ।
(શ્વાસોશ્વાસ), ૬. માદાર, ૭. ભાવ-રિમે, ૮. વUT, ૧. સે, ૨૦. ધ, હ, આહાર, ૭. ભાવચરમ, ૮, વર્ણ, ૯. રસ, ૧૦. ગંધ ૨૨. સે |
અને ૧૧, સ્પર્શ. (આ અગિયાર દ્વારોની અપેક્ષાએ - Tv. . ? , મુ. ૮૨, IT. ? ચરમ-અચરમની પ્રરૂપણા કરવી જોઈએ.) (૨) જ તારે
(૧) ગતિ દ્વાર : . . (૪) નીવેvi મંત! ૬ વરિમે કિં રિમે, પ્ર. ઈ. ૧.(ક) ભંતે! જીવ (ગતિચરમની અપેક્ષાએ) મનિમે?
ચરમ છે કે અચરમ છે ? ૩. યમ ! સિય રિમે, સિય ાિ
ઉ. ગૌતમ ! ક્યારેક ચરમ છે અને ક્યારેક અચરમ છે. . . . (૪) રજુ મં!ામે વિં રિમે, પ્ર. ૮, ૧. (ખ) ભંતે ! (એક) નૈરયિક (ગતિચરમની अचिरमे?
અપેક્ષાએ) ચરમ છે કે અચરમ છે ? ૩. યમ! સિય રિસે, સિથ મરિમે.
ગૌતમ ! કયારેક ચરમ છે અને ક્યારેક અચરમ છે. હું ૨-૨૪. પૂર્વ નિરંતર -ના- મળg/
.૨-૨૪, આ જ પ્રકારે નિરંતર વૈમાનિક દેવ
પર્યત સમજવું જોઈએ. 1. ૨. (T) ને અંતે!જરૂરિમે વિરમા, પ્ર. ૬૧, (ગ) ભંતે ! (અનેક) નૈરયિક (ગતિચરમની अचरिमा ?
અપેક્ષાએ) ચરમ છે કે અચરમ છે ? ૩. સોયમાં! ઘરમા વિ. સરિમા વા
ઉ. ગૌતમ! તેઓ ચરમ પણ છે અને અચરમ પણ છે. ટું. ૨-૨૪, પર્વ નિરંતર-નવ-માળિયા
દ. ૨-૨૪. આ જ પ્રકારે નિરંતર (અનેક) વૈમાનિક
દેવો પયંત કહેવું જોઈએ. (ર) ર્કિ -
(૨) સ્થિતિ કાર : vતે , મંતે ! ટિ રિમેvi જિં ગરિમે. પ્ર. ૬.૧, ભંતે ! (એક) નૈરયિક સ્થિતિ ચરમની રમે?
અપેક્ષાએ ચરમ છે કે અચરમ છે ? उ. गोयमा ! सिय चरिमे, सिय अचरिमे ।
ઉ. ગૌતમ! તે ક્યારેક ચરમ છે અને ક્યારેક અચરમ છે. ૮. ૨-૨૪, પુર્વ નિરંતર -ગઢ- મgિ .
૮.૨-૨૪. આ જ પ્રકારે નિરંતર વૈમાનિક દેવ
પર્યત સમજવું જોઈએ. 1. તે , રથ i મં! ટિરિને હિં રિમા, પ્ર. ૮,૧. ભંતે ! (અનેક) નૈરયિક સ્થિતિ ચરમની अचरिमा?
અપેક્ષાએ ચરમ છે કે અચરમ છે ?
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org