________________
૨૧૪૩
ગર્ભ-અધ્યયન
"नेरइयदब्बोहिमरणे-नेरइयदब्बोहिमरणे।"
एवं तिरिक्खजोणिय-मणुस्स-देव-दब्बोहिमरणे वि।
एवं एएणं गमएणं खेत्तोहिमरणे वि, कालोहिमरणे वि, भवोहिमरणे वि, भावोहिमरणे वि।
प. आइयंतियमरणे णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते?
૩. યમ ! વંવિદે પૂછજો. તે નદી
9. વાતિયમર, ૨. વેત્તાક્યંતિયમર, રૂ. વરાતિમિર, ૪. મવયંતિયમરી,
૬. માવાયંતિયમરના प. दवाइयंतियमरणे णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ?
उ. गोयमा ! चउबिहे पण्णत्ते, तं जहा
. નેર વાતિયમરને ગાવ
૨. સેવવાફયંતિયમર प. से केणठेणं भंते ! एवं वुच्चइ
"नेरइय दवाइयंतियमरणे,नेरइयदवाइयंतियमरणे?"
"નૈરયિક દ્રવ્યાવધિ મરણ – નૈરયિક દ્રવ્યાવધિ મરણ છે.” આ પ્રકારે તિર્યંચયોનિક મનુષ્ય અને દેવ-દ્રવ્યાવધિ મરણ પણ કહેવું (સમજવું) જોઈએ. આ પ્રકારના આલાપક દ્વારા ક્ષેત્રાવધિ મરણ, કાલાવધિ મરણ, ભવાવધિ મરણ અને ભાવાવધિ
મરણનું પણ કથન કરવું જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! આત્યંતિક મરણ કેટલા પ્રકારના કહેવામાં
આવ્યા છે ? ઉ. ગૌતમ!તે પાંચ પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે
૧. દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ, ૨. ક્ષેત્રાત્યન્તિક મરણ, ૩. કાલાત્યન્તિક મરણ, ૪, ભવાત્યન્તિક મરણ,
૫. ભાવાત્યન્તિક મરણ. પ્ર. ભંતે ! દ્રવ્યાત્યન્તિક મુરણ કેટલા પ્રકારના કહેવામાં
આવ્યા છે ? ઉ. ગૌતમ!તે ચાર પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે
૧. નૈરયિક દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ -ચાવતુ
૪. દેવ-દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ. પ્ર. ભંતે ! કયા કારણે એવું કહેવાય છે કે –
નૈરયિક - દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ - નૈરયિકદ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ છે ?” ગૌતમ ! નૈરયિક દ્રવ્યરૂપે રહેલા નૈરયિક જીવ જે દ્રવ્યોને વર્તમાનમાં ભોગ ભોગવીને મરે છે તે જ નૈરયિક પુનઃ તે દ્રવ્યોને ભવિષ્યકાળમાં ભોગવીને મરશે નહીં. તે કારણથી ગૌતમ એમ કહેવાય છે કે – "નૈરયિક - દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ - નૈરયિક - દ્રવ્યાત્યન્તિક મરણ છે.” આ પ્રકારે તિયચયોનિક મનુષ્ય અને દેવદ્રવ્યાત્મત્તિક મરણ માટે પણ કહેવું જોઈએ. આ પ્રકારે ક્ષેત્રાત્યન્તિક મરણ -ચાવત-ભાવાત્યન્તિક
મરણ જાણવું જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! બાલમરણ કેટલા પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા
गोयमा ! जंणं नेरइया नेरइय दवे वट्टमाणा जाई दवाई संपयं मरंति, जे णं नेरइया ताई दवाई अणागए काले नो पुणोऽवि मरिस्संति ।
से तेणठेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ"नेरइयदवाइयंतियमरणे-नेरइयदवाइयंतियमरणे।"
एवं तिरिक्ख-मणुस्स-देव-दवाइयंतियमरणे ।
एवं खेत्ताइयंतियमरणे वि-जाव-भावाइयंतियमरणे
વિા प. बालमरणे णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ?
૩. જયા ! સુવાસવિદ્દે પvyત્તે, ન -
છે. વયમરી, ૨. વસર્ટીમરો, રૂ. સંતોત્તમરી, ૪. તભવમર,
ઉ. ગૌતમ ! તે બાર પ્રકારના કહેવામાં આવ્યા છે,
જેમકે - ૧. વલય મરણ, ૨. વાર્ત મરણ, ૩. અન્તઃશલ્ય મરણ, ૪. તદ્ભવ મરણ,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org