________________
મનુષ્ય ગતિ-અધ્યયન
दाडिमपुप्फपगास तवणिज्जसरिस निम्मल सुजाय संतकेसभूमी,
सामलिय बोंड घणणिचिय छोडिय मिउ विसयपसत्थ सुहुम लक्खण सुगंध सुन्दर भुयमोयग भिंगिणीलकज्जल पहट्ठ भमरगण णिद्धणिकुरंब निचियकुंचियपयाहिणावत्तमुद्धसिरया,
लक्खणवंजणगुणोववेया सुजाय सुविभत्त सुरूवगा पासाइया दरिसणिज्जा अभिरुवा पडिरुवा ।
ते णं मणुया हंसस्सरा कोंचस्सरा नंदिघोसा सीहस्सरा सीहघोसा मंजुस्सरा मंजुघोसा सुस्सरा सुस्सरनिग्घोसा छायाउज्जोतियंगमंगा,
वज्जरिसभनारायसंघयणा, समचउरंससंठाणसंठिया, सिणिद्धछवी णिरायंका, उत्तमपसत्थ अइसेसनिरुवमतणू,
जल्लमलकलंक सेयरयदोस वज्जियसरीरा,
अणुलोमवाउवेगा कंकणग्गहणी निरुवलेवा,
कवोतपरिणामा,
सउणिव्व पोसचिट्ठतरोरूपरिणया,
विग्गहिय उन्नयकुच्छी,
पउमुप्पलसरिस गंधणिस्सास सुरभिवदणा, अट्ठधणुसयं ऊसिया ।
सिं मणुयाणं चउसट्ठि पिट्ठिकरंडगा पण्णत्ता, समणाउसो !
Jain Education International
૧૮૮૭
કેશાન્તભૂમિ : ખોપડીની ચામડી દાડમનાંફૂલની જેમ લાલ, તપેલ સોનાનાં સમાન-નિર્મલ અને સુંદર હોય છે.
મસ્તકનાં વાળ : છૂટા કરવા છતાં પણ શાલ્મલિ વૃક્ષનાં ફળની જેમ ઘટાદાર અને નિવિડ હોય છે. તે વાળ મૃદુ, નિર્મળ, પ્રશસ્ત, સૂક્ષ્મ, લક્ષણયુક્ત, સુગંધિત, સુંદર, ભુજમોચક નીલમણિ, લીલા અને કાજળનાં સમાન કાળા, હર્ષિત ભ્રમરોનાં સમાન અત્યંત-કાળા-સ્નિગ્ધ અને જમાયેલા હોય છે, તે ઘુઘરાળા અને દક્ષિણાવર્ત હોય છે.
તે મનુષ્ય લક્ષણ, વ્યંજન અને ગુણોથી યુક્ત હોય છે, તે સુંદર અને સુવિભક્ત સ્વરુપવાળા હોય છે. તે પ્રસન્નતા પેદા કરનાર, દર્શનીય, અભિરૂપ અને પ્રતિરૂપ હોય છે.
તે મનુષ્ય હંસ જેવા સ્વરવાળા, કાગડા જેવા સ્વરવાળા, બારવાદ્યોનાં સંમિશ્રિત સ્વર જેવા ઘોષ ક૨ના૨, સિંહના સમાન સ્વરવાળા અને ગર્જનાવાળા, મધુર સ્વરવાળા, મધુર ઘોષવાળા, સુસ્વરવાળા, સુસ્વર અને સુઘોષવાળા, અંગ-અંગમાં ક્રાંતિવાળા,
વજ્રષભનારાચ સંહનનવાળા, સમચતુસ્ત્રસંસ્થાનવાળા, સ્નિગ્ધ છબીવાલા, રોગાદિરહિત, ઉત્તમ પ્રશસ્ત અતિશય યુક્ત અને નિરુપમ શરીરવાળા,
પરસેવા આદિનાં મેલથી કલંકિત રહિત અને સ્વેદ-રજ આદિ દોષોથી રહિત શરીરવાળા, ઉપલેપથી રહિત, અનુકૂળ વાયુવેગવાળા, કંક પક્ષીની જેમ નિર્લેપ ગુદાભાગવાળા, કબૂતરની જેમ બધુ પચાવી લેવાવાળા, પક્ષીની જેમ મલોત્સર્ગનાં લેપથી રહિત અપાન દેશવાળા, સુંદર પૃષ્ઠભાગ ઉદર અને બંધાવાળા, ઉન્નત અને મુષ્ટિગ્રાહ્ય કુક્ષીવાળા, પદ્મકમળ જેવી સુગંધયુક્ત શ્વાસોચ્છ્વાસથી સુગંધિત મુખવાળા અને એકસો આઠ ધનુષની ઊંચાઈવાળા મનુષ્ય હોય છે,
હે આયુષ્યમાન્ શ્રમણ ! તે મનુષ્યોને ચોંસઠ (૬૪) પાંસળીઓ કહેવામાં આવી છે.
For Private Personal Use Only
www.jainelibrary.org