________________
સૂત્ર ૧૩૨૧
કાળ લોક ભરત ક્ષેત્રમાં અવસર્પિણી કાળના છ આરાઓનું સ્વરૂપ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૩૪૯ प. तीसे णं भंते ! समाए भरहे वासे मणुआणं પ્ર. ભગવન્! એ સમયે ભરતક્ષેત્રમાં મનુષ્યોનો केवइअं कालं ठिई पण्णत्ता?
આયુષ્ય કાળ કેટલો કહેવામાં આવ્યો છે? उ. गोयमा! जहण्णेण देसूणाई तिण्णि पलिओव
ગૌતમ ! જઘન્ય ત્રણ પલ્યોપમ કરતા કંઈક माइं, उक्कोसेणं तिण्णि पलिओवमाइं।
ઓછો અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રણ પલ્યોપમનો હોય છે. प. तीसे णं भंते ! समाए भरहे वासे मणुआणं
ભગવન્! આ સમયે ભરતક્ષેત્રમાં મનુષ્યોના सरीरा केवइअं उच्चत्तेणं पण्णत्ता?
શરીર કેટલા ઊંચા કહેવામાં આવ્યા છે ? उ. गोयमा! जहण्णणं देसणाइंतिण्णि गाउआई.
ગૌતમ! એમના શરીર જઘન્યત:ત્રણ કોશથી उक्कोसेणं तिण्णि गाउआई।
કંઈકઓછોતથા ઉત્કૃષ્ણ:ત્રણ કોશઊંચા હોયછે. प. ते णं भंते ! मणुआ किं संघयणी पण्णत्ता ?
પ્ર. ભગવન્! એ મનુષ્યોનું સંહનન કેવું કહેવામાં
આવ્યું છે ? उ. गोयमा! वइरोसभणारायसंघयणी पण्णत्ता।
ઉ. ગૌતમ ! તે મનુષ્યો વજ-ઋષભ-નારાચ
સંહનનવાળા હોય છે. प. तेसि णं भंते ! मणुआणं सरीरा किं संठिया
પ્ર. ભગવનું ! એ મનુષ્યોના શરીરનો આકાર पण्णत्ता?
કેવો કહેવામાં આવ્યો છે ? उ. गोयमा ! समचउरंससंठाणसंठिआ पण्णत्ता,
હે આયુષ્માન્ ! શ્રમણ ગૌતમ ! એમનો तेसिणं मणुआणं बेछप्पण्णा पिट्ठकरंडयसया
આકારસમચોરસ કહેવામાં આવ્યો છે. એમની पण्णत्ता, समणाउसो!
પાંસળીઓ બસો છપ્પન હાડકાંની (બનેલી)
હોય છે. प. ते णं भंते ! मणुआ कालमासे कालं किच्चा
પ્ર. ભગવન્! તે મનુષ્યો કાળમાસમાં કાળકરીને હિં છત્તિ? દિં ૩વર્નાતિ?
ક્યાં જાય છે ? ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે ? गोयमा! छम्मासावसेसाउजुअलगं पसवंति,
ગૌતમ! જ્યારે એમનું આયુષ્ય છ માસ બાકી. एगूणपण्णं राइंदिआई सारक्खंति, संगोवेंति,
રહે છે ત્યારે તેઓ એકયુગલ(એક બાળક અને સંવેત્તા, સત્તા, છત્તા, ખંભાડુત્તા,
બાળકી)નેઉત્પન્ન કરે છે, એની પચાસ દિવસ-રાત अक्किट्ठा अव्वहिआ-अपरिआविआ कालमासे
સાર-સંભાળ, પાલન પોષણ કરીને (પછી)
તેઓ ખાંસી ખાઈને, છીંક ખાઈને, બગાસુ कालं किच्चा देवलोएसु उववज्जंति,
ખાઈને, શારિરીકકષ્ટ, વ્યથાતથા પરિતાપનો देवलोअपरिग्गहा णं ते मणुआ पण्णत्ता।
અનુભવ કરતા નથી. એવા કાળમાસમાં કાળ કરીને દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. તેમનુષ્યનો
જન્મ દેવલોકમાં (થવાનું) કહેવામાં આવ્યું છે. प. तीसे णं भंते ! समाए भरहे वासे कइविहा
પ્ર. ભગવનું ! એ સમયે ભરતક્ષેત્રમાં કેટલા મજુસ્સા અનુસન્નિત્યા?
પ્રકારના મનુષ્યો હોય છે ? ૩. જોયા ! છત્રિદા એUત્તા, તે ગદા
ઉ. ગૌતમ! છ પ્રકારના મનુષ્ય કહેવામાં આવ્યા ૨. હfiધા, ૨. નિમાંધા, રૂ. ૩ મHT,
છે, જેમકે- ૧. પદ્મગધ-કમળ જેવી સુગંધ૪. તે તત્ર, ૬. સદા, ૬. સવાર*
વાળા, ૨. મૃગંધ - કસ્તુરી જેવી ગંધવાળા,
૩. અમમ - મમત્વ વગેરે, ૪. તેજસ્વી – - બંધૂ. વવર. ૨, સુ. ૨૬-રૂર
પરાક્રમી, ૫. સહ-સહનશીલ, ૬. શનૈચારી
ઉત્સુકતાન હોવાને કારણે ધીરે ધીરે ચાલનારા. ૧. મનુષ્ય - મનુષ્યનિઓના ક્ષેત્ર વગેરે અંગે વિસ્તૃત વર્ણન એકરૂપ દીપના વર્ણનમાં જુઓ અહીંયા વિશેષ
(જીવા. પડિ. ૩, સુ. ૧૧૧) અંતર પાઠ જ આપ્યા છે, બાકી વર્ણન તે પ્રમાણે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org