________________
સૂત્ર ૧૧૦૮
તિર્મક લોક : આદિત્ય સંવત્સરમાં અહોરાત્રનું પ્રમાણ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૫૭ ता जया णं सूरिए सव्व बाहिराओ मंडलाओ
જ્યારે સૂર્ય સર્વ બાહ્યમંડળથી સર્વ આભ્યન્તર सबब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया
મંડળની તરફ સંક્રમણ કરે છે ત્યારે સર્વ બાહ્ય णं सव्व बाहिरं मंडलं पणिहाय एगे णं तेसीए णं
મંડળને છોડીને એકસો ત્યાંસી દિવસમાં એક राइंदियसए णं तिन्नि छावढे एगट्ठिभाग
મુહૂર્તના એકસઠ ભાગોની ગણનામાંથી બે-બે मुहुत्तसए रयणि-खेत्तस्स निवुड्ढेत्ता दिवस
ભાગના ક્રમથી ત્રણસો છાસઠ ભાગ રાત્રિ खेत्तस्स अभिवुड्ढेत्ता चारं चरइ।
ક્ષેત્રમાંથી ઘટાડીને તથા દિવસ ક્ષેત્રમાં વધારીને
गति ३.छ. तया णं उत्तमकट्ठपत्ते अट्ठारस मुहुत्ते दिवसे
આ સમયે પરમ ઉત્કર્ષ પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર भवइ जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ,
મહર્તિનો દિવસ હોય છે તથા જધન્ય બાર
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે. एस णं दोच्चे छम्मासे,
मे (उत्तराय) नानी छ भास छे. एस णं दुच्चस्स छम्मासस्स पज्जवसाणे,
એ બીજા છ માસનું પર્યવસાન છે. एस णं आदिच्चे संवच्छरे,
એ આદિત્ય સંવત્સર છે. एस णं आदिच्चस्स संवच्छरस्स पज्जवसाणे ।'
એ આદિત્ય સંવત્સરનું પર્યવસાન છે. एवं खलु तस्सेव आदिच्चस्स संवच्छरस्स सई
આ પ્રકારે એ આદિત્ય સંવત્સરમાં એકવાર અઢાર अट्ठारस मुहुत्ते दिवसे भवइ। सइं अट्ठारसमुहुत्ता
મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે અને એકવાર અઢાર राई भवइ । सई दुवालसमुहुत्ते दिवस भवइ, सई
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે તથા એકવાર બાર
મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે અને એકવાર બાર दुवालस मुहुत्ता राई भवइ।
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે.
१. (१) प. जया णं भंते ! सूरिए सव्वब्अंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं के महालए दिवसे के महालया राई
भवइ? उ. गोयमा ! तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहणिया दुवालसमुहुत्ता राई भवइ ।
से णिक्खममाणे सूरिए णवं संवच्छरं अयमाणे पढमंसि अहोरत्तंसि अब्भंतराणं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ । (२) प. जया णं भंते ! सूरिए अब्भंतराणंतरं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं के महालए दिवसे के महालया राई
भवइ? उ. गोयमा ! तया णं अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणे,
दुवालसमुहुत्ता राई भवइ, दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिएत्ति ।
से निक्खममाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि अब्भंतरतच्चं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ । (३) प. जया णं भंते ! सूरिए अभंतरतच्वं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं के महालए दिवसे के महालया राई
भवइ? उ. गोयमा ! अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणे, दुवालसमुहुत्ता राई भवइ चउहिं
एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिएत्ति। एवं खलु एएणं उवाएणं णिक्खममाणे सूरिए तयाणंतराओ मण्डलाओ तयाणंतरं मण्डलं संकममाणे संकममाणे दो दो एगट्ठिभाग मुहुत्तेहिं एगमेगे मण्डले दिवस-खित्तस्स निवुड्ढेमाणे-निवुड्ढेमाणे रयणि-खित्तस्स अभिवड्ढेमाणे अभिवड्ढेमाणे सव्व बाहिरं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ त्ति। जया णं सूरिए सव्वभंतराओ मण्डलाओ सव्व बाहिरं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं सव्वब्भंतरं मण्डलं पणिहाय एगे णं तेसिए णं राइंदियसए णं तिण्णि छावठे एगट्ठिभागमुहुत्तसए दिवसखेत्तस्स निव्वुडढेत्ता रयणिखेत्तस्स अभिवुडढेत्ता चारं चरइ ति। (पाही टिपानं. १५८७५२)
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org