Page Text
________________
૧૫૬ લોક પ્રજ્ઞપ્તિ તિય લોક : આદિત્ય સંવત્સરમાં અહોરાત્રનું પ્રમાણ
સૂત્ર ૧૧૦૮ १. ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतराओ मंडलाओ (૧) જ્યારે સૂર્ય સર્વાભ્યન્તર મંડળથી સર્વબાહ્ય सब्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया
મંડળની તરફ ઉપસંક્રમણ ગતિ કરે છે. ત્યારે णं सबब्भंतरं मंडलं पणिहाय एगे णं तेसीए णं
સર્વઆભ્યન્તરમંડળને લક્ષ્ય કરીને એકસોયાસી राइंदियसए णं तिण्णि छावठे एगट्ठिभाग
દિવસ રાતમાં એકમુહૂર્તના એકસઠભાગોમાંથી मुहत्तसए दिवसखित्तस्स णिवुड़िढत्ता रयणि
બે-બે ભાગના ક્રમથી ત્રણસો છાસઠ ભાગ खित्तस्स अभिवुड्ढित्ता चारं चरइ ।
દિવસના ક્ષેત્રમાંથી ઘટાડીને અને રાત્રિના ક્ષેત્રને
વધારીને ગતિ કરે છે. तयाणं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता
આ સમયે પરમ ઉત્કર્ષ પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર राई भवइ, जहण्णए बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ,
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે અને જઘન્ય બાર મુહૂર્તનો
દિવસ હોય છે एसणं पढमे छम्मासे, एसणं पढमस्स छम्मासस्स
એ દક્ષિણાયનના પ્રથમ છ માસ થયા. આ પ્રથમ पज्जवसाणे,
છ માસનો પર્યવસાન (અંત) થયો. से पविसमाणे सूरिए दोच्चं छम्मासं अयमाणे
તે પ્રવેશ કરતો એવો સૂર્ય બીજા છ માસ पढमंसि अहोरत्तंसि बाहिराणंतरं मंडलं
(ઉત્તરાયણ)ના પ્રથમ અહોરાત્રમાં બાહ્યાનત્તર उवसंकमित्ता चारं चरइ,
મંડળની તરફ સંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે. २. ता जया णं सूरिए बाहिराणंतरं मंडलं
(૨) જ્યારે સૂર્ય બાહ્યાનન્તર મંડળની તરફ उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता
સંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે એક મુહૂર્તના राई भवइ, दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणा,
એકસઠ ભાગોમાંથી બે ભાગ ઓછી અઢાર दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, दोहिं एगट्ठिभाग
મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે અને એક મુહૂર્તના એકસઠ मुहुत्तेहिं अहिए,
ભાગોમાંથી બે ભાગ વધુ બાર મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે.
से पविसमाणे सूरिए दोच्वंसि अहोरत्तंसि बाहिरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ।
३. ता जया णं सूरिए बाहिरं तच्चं मंडलं
उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राई भवइ, चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिए।
એ પ્રવેશ કરતો એવો સૂર્ય બીજી અહોરાત્રમાં બાહ્યતૃતીય મંડળની તરફ સંક્રમણ કરીને ગતિ
કરે છે. (૩) જ્યારે સૂર્ય બાહ્ય તૃતીય મંડળની તરફ સંક્રમણ
કરીને ગતિ કરે છે ત્યારે એક મુહૂર્તના એકસઠ ભાગોમાંથી ચાર ભાગ ઓછી અઢાર મુહૂર્તની રાત્રિ હોય છે અને એક મુહૂર્તના એકસઠ ભાગોમાંથી ચાર ભાગ વધુ બાર મુહૂર્તનો દિવસ હોય છે. આ પ્રકારે આ ક્રમથી પ્રવેશ કરતો એવો સૂર્ય તદનન્તર મંડળથી તદનન્તર મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતાં-કરતો પ્રત્યેક મંડળમાં એક મુહૂર્તના એકસઠભાગોમાંથી બે-બે ભાગ રજની ક્ષેત્રને ઘટાડતો-ઘટાડતો તથા દિવસ ક્ષેત્રને વધારતો-વધારતો સર્વ આભ્યત્તર મંડળની તરફ સંક્રમણ કરીને ગતિ કરે છે.
एवं खलु एएणं उवाएणं पविसमाणे सूरिए तयाणंतराओ मंडलाओ तयाणंतरं मंडलं संकममाणे संकममाणे दो दो एगट्ठिभागमुहुत्ते एगमेगेमंडले रयणिखेत्तस्स णिवुड्ढेमाणेणिवुड्ढेमाणे दिवसखेत्तस्स अभिवड्ढेमाणे अभिवड्ढेमाणे सव्वब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001947 |
| Book Title | Ganitanuyoga Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Kanhaiyalal Maharaj |
| Publisher | Agam Anuyog Prakashan |
| Publication Year | 2000 |
| Total Pages | 614 |
| Language | Prakrit, Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature |
| File Size | 19 MB |