________________
સૂત્ર ૧૦૭૪
તિર્યફ લોક : જંબૂદ્વીપમાં સૂર્યોનું તાપક્ષેત્ર પ્રમાણ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૦૧ प. तं भंते ! किं एगदिसिं ओभासेंति, छद्दिसिं
પ્ર. હે ભગવનુ ! શું તે એક દિશાને અવભાસિત કરે ओभासेंति ?
છે કે છયે દિશાઓને અવભાસિત કરે છે ? उ. गोयमा ! नो एगदिसिं ओभासेंति, नियमा
ઉ. હે ગૌતમ ! તે એક દિશાને અવભાસિત નથી छद्दिसिं ओभासेंति ।
કરતો તે નિશ્ચિત રીતે છયે દિશાઓને
અવભાસિત કરે છે. - भग. स. ८, उ.८, सु. ३९-४० जंबुद्दीवे सूरियाणं ताव खेत्तपमाणं -
જંબુદ્વીપમાં સૂર્યોનું તાપક્ષેત્ર પ્રમાણ : १०७४. प. (क) जंबुद्दीवे णं भंते ! दीवे सूरिया - केवतियं १०७४. प्र. (3) मगवन् ! यूद्वीप नामना द्वीपमi खेत्तं उड्ढं तवंति ?
સૂર્ય ઉપરની તરફ કેટલું ક્ષેત્ર તપે છે? (ख) केवतियं खेत्तं अहे तवंति ?
(4) नायनी त२३ 32j क्षेत्र तपे छ ? (ग) केवतियं खेत्तं तिरियं तवंति?
(1) ij 2यु क्षेत्र तपेछ ? उ. (क) गोयमा ! एगं जोयणसयं उड्ढं तवंति,२ 6. (3) गौतम ! 6५२नी त२६ में सो योन
तपे छे. (ख) अट्ठारसजोयणसयाई अहे तवंति, ३
(५) नायनी त२६ अढारसो योन तपे छे.
प.
स.
(पान नं. १००थी यातु)
प. तं भंते ! किं अणंतरोगाढं ओभासंति, परंपरोगाढं ओभासंति ? उ. गोयमा ! अणंतरोगाढं ओभासंति, नो परंपरोगाढं ओभासंति, प. तं भंते ! किं अणुं ओभासेंति, बायरं ओभासेंति ? उ. गोयमा ! अणुं पि ओभासेंति, बायरं पि ओभासेंति, प. तं भंते ! किं उड्ढं ओभासेंति, तिरियं ओभासेंति, अहे ओभासेंति ? उ. गोयमा ! उड्ढं पि, तिरियं पि, अहे वि ओभासेंति, प. तं भंते ! किं आइं ओभासेंति, मज्झे ओभासेंति, अंते ओभासेंति ? उ. गोयमा ! आइं पि, मज्झे वि, अंते वि ओभासेंति, प. तं भंते ! किं सविसए ओभासेंति, अविसए ओभासेंति ? उ. गोयमा ! सविसए ओभासेंति, नो अविसए ओभासेंति,
तं भंते ! किं आणुपुब्बिं ओभासेंति अणाणुपुब्बि ओभासेंति ? उ. गोयमा ! आणुपुब्बिं ओभासेंति, नो अणाणुपुट्विं ओभासेंति, प. तं भंते ! कइ दिसिं ओभासेंति ? उ. गोयमा ! नियमा छद्दिसिं ओभासेंति, प. तं भंते ! किं एगदिसिं ओभासेंति-जाव-छद्दिसिं ओभासेंति ? उ. गोयमा ! नो एगदिसिं ओभासेंति, नियमा छद्दिसिं ओभासेंति ।
-भग. स. ८, उ. ८, सु. ३९ टीका १. जम्बु. वक्ख. ७, सु. १७० ૨. સૂર્યના વિમાનથી સો યોજન ઉપર શનૈશ્વર ગ્રહનું વિમાન છે અને ત્યાં સુધીની જ્યોતિષચક્રની સીમા છે, એટલે એના
५२ सूर्यनुतापक्षेत्र नथी. ૩. (ક) જંબુદ્વીપના પશ્ચિમ મહાવિદેહથી જયંતદ્વારની તરફ લવણ સમુદ્રની સમીપ ક્રમશઃ એક હજાર યોજન પર્યત ભૂમિ નીચે
છે. એ અપેક્ષાથી એક હજાર યોજન તથા મેરૂ સમીપની સમભૂમિથી ૮૦૦યોજન ઉંચું સૂર્યનું વિમાન છે, એમાં આઠસો યોજન ઉમેરવાથી અઢારસો યોજન સૂર્ય વિમાનથી નીચેના તરફ તાપક્ષેત્ર છે. અન્ય દ્વીપોમાં ભૂમિ સમ રહે છે. એટલે
ત્યાં સૂર્યનું નીચેનું તાપક્ષેત્ર કેવલ આઠસો યોજનનું જ (હોય) છે. અઢારસો યોજન નીચેની તરફના તાપક્ષેત્રની અને સો
યોજન ઉપરની તરફના તાપ ક્ષેત્રની આ બન્ને સંખ્યા ભેગી કરતા ૧૯00 યોજનનું સૂર્યનું તાપક્ષેત્ર છે. (ख) जम्बूद्दीवे णं दीवे सूरिआ उक्कोसेणं एगूणवीसजोयणसयाई उड्ढमहो तवयंति ।
-सम. १९, सु. २
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.