________________
330 લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
भद्दमालवणे अट्ठदिसाहत्थिकूडा५९६. प. मंदरे णं भंते ! पव्वए भद्दसालवणे कइ ५८. प्र. दिसाहत्थिकूडा पण्णत्ता ? १
गोयमा ! अट्ठ दिसाहत्थिकूडा पण्णत्ता, तं जहा
१.
२.
3.
6.
उ.
प.
उ.
તિર્યક્ લોક : ભદ્રશાલવનફૂટ
१ पउमुत्तरकूडे, २ णीलवंतकूडे, ३ सुहत्थीकूडे, ४ अंजणगिरीकूडे, ५ कुमुदकूडे, ६ पलासकूडे, वडिंसयकूडे, ८ रोअणगिरीकूडे ।
૭
(१) कहि णं भंते ! मंदरे पव्वए भद्दसालवणे पउमुत्तरे णामं दिसाहत्थिकूडे पण्णत्ते ?
गोयमा ! मंदरस्स पव्वयस्स- उत्तर-पुरत्थिमेणं, पुरथिमिल्लाए सीआए उत्तरेणं एत्थ णं पउमुत्तरे णाम दिसाहत्यिकूडे पण्णत्ते ।
पंच जोयणसयाई उड्ढं उच्चत्तेणं, पंच गाउयसयाई उव्वेहेणं ।
एवं विक्खंभ- परिक्खेवो भाणियध्वो ३ चुल्लहिमवंत - सरिसो ।
पासायाण यतं चेव, 'पउमुत्तरो देवो, रायहाणीउत्तर-पुरत्थिमेणं ।
(२) एवं णीलवंतदिसाहत्थिकूडे
मंदरस्स दाहिण - पुरत्थिमेणं, पुरत्थिमिल्लाए सीआए दक्खिणेणं ।
ભદ્રશાલવનમાં આઠ દિશાહસ્તિફૂટ :
G.
Jain Education International
प्र.
G.
સૂત્ર ૫૯૬
હે ભગવન્ ! મેરૂપર્વત પર ભદ્રશાલ વનમાં કેટલા દિશા હસ્તિફૂટ કહેવામાં આવ્યા છે ?
હે ગૌતમ ! આઠ દિશાહસ્તિફૂટ કહેવામાં આવ્યા छे, मडे
(१) पहूमोत्तरट, (२) नीसवतंङ्कट, (3) सुहस्तिङ्कट, (४) अंनगिरिकूट, (4) डुभुहडूट, (5) पसाशङ्कट, (७) वडिश डूट, (८) रोयनगिरिकूट.
(૧) હે ભગવન્ ! મંદ૨૫ર્વત પર ભદ્રશાલ વનમાં પદ્મોત્તર નામનો દિશાહસ્તિકૂટ ક્યાં કહેવામાં આવ્યો છે?
હૈ ગૌતમ ! મંદરપર્વતની ઉત્તરપૂર્વમાં, પૂર્વી શીતા નદીની ઉત્તરમાં 'પદ્દમોત્તર' નામનો દિશાહસ્તિફૂટ કહેવામાં આવ્યો છે.
આ પાંચસો યોજન ઉંચો છે, પાંચસો ગાઉ જમીનની અંદર છે.
આ પ્રમાણે-વિકુંભ તેમજ પરિધિ ચુલ્લ હિમવત્ત પર્વતની જેમ કહેવી જોઈએ.
આ કૂટો પર આવેલા પ્રાસાદોનું પ્રમાણ ક્ષુદ્ર હિમવન્નકૂટાધિપતિ દેવના પ્રાસાદ જેટલું જ છે ત્યાં પદ્મોત્તર દેવ છે, એની રાજધાની ઉત્તરपूर्वमां छे.
(क)
प्रश्नसूत्रे - दिक्षु ऐशान्यादिविदिक्प्रभृतिषु हस्त्याकाराणि, कूटानि दिग्हस्तिकूटानि । (ख) कूट शब्दावाच्यानामप्येषां पर्वतत्वव्यवहारः ऋषभकूटप्रकरण इव ज्ञेयः ।
(क)
जम्बुद्दीवे दीवे मंदरे पव्वए भद्दसालवणे अट्ठ दिमाहत्थिकूडा पण्णत्ता । तं जहागाहा (१) पउमुत्तर, (२) नीलवंते, (३) सुहत्थि, (४) अंजणागिरी । (५) कुमुदे य, (६) पलासे य, (७) वडेंसे, (८) रोयणागिरी ॥ स्थानाङ्गेष्टमस्थाने तु पूर्वादिषु दिक्षु हस्त्याकाराणि कूटानीति । अन्यत्र रोहणागिरि
(२) या प्रमाणे नीलवन्त हिशाहस्तिङ्कट छे. આ મંદર પર્વતની દક્ષિણ-પૂર્વમાં અને પૂર્વી શીતા નદીથી દક્ષિણમાં છે.
बु. वृत्ति.
- ठाणं. ८, सु. ६४२
(ख)
(क) उच्चत्वन्यायेनविष्कम्भः, मूले पञ्चयांजनशतानि मध्ये त्रीणि योजनशतानि पञ्चसप्तत्यधिकानि, उपरि अर्द्ध तृतीयानि योजन शतानीत्येवंरूपो विष्कम्भः ।
(ख) परिक्षेपश्च भणितव्यः तथाहि-मूले पञ्चदशयोजनशतानि एकाशीत्यधिकानि, मध्ये एकादशयोजनशतानि पड्शीत्यधिकानि किञ्चिदूनानीति परिक्षेपः ।
प्रासादानां च एतद्वर्तिदेवसत्कानां तदेव प्रमाणमिति गम्यं यत् क्षुद्रहिमवत् कूटपतिप्रासादस्येति, अत्र बहुवचननिर्देशां वक्ष्यमाणदिगृहस्तिकूटवर्तिप्रासादेष्वपि समानप्रमाणसूचनार्थम् ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org