Ganitanuyoga Part 1

SR No.: 001946
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 602
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size: 19 MB

Page 373

૨૫૦
લોક-પ્રજ્ઞપ્તિ
णवरं- इत्थ सयणिज्जं, सेसेसु पासायवडेंसया सीहासणा य सपरिवारा इति ।
તિર્યક્ લોક : જંબુસુદર્શન વૃક્ષ
तेसि णं सालाणं बहुमज्झदेसभाए एत्थ णं एगे महं सिद्धाययणे पण्णत्ते । कोसं आयामेणं, अद्धकोसं विक्खंभेणं, देसूणगं कोसं उद्धं उच्चत्तेणं । अणेगखम्भसयसण्णिविट्ठे- जाब- दारा पंचधणुसयाई उद्धं उच्चत्तेणं-जाब-वणमालाओ ।
मणिपेढिया पंचधणुसयाई आयाम विक्खंभेणं, अद्धाइज्जाई धणुसयाई बाहल्लेणं ।
उ.
સૂત્ર ૪૪૫ વિશેષમાં અહીં એક શૈય્યા છે. બાકીની શાખાઓ પર પ્રાસાદાવતંસક છે અને સપરિવાર સિંહાસન છે.
આ શાખાઓના મધ્યભાગમાં એક મહાન્ સિદ્ધાયતન કહેવામાં આવ્યું છે. તે એક કોશ લાંબો છે, અડધો કોશ પહોળો છે. એક કોશથી કંઈક ઓછો તે ઉપરની બાજુ ઊંચો છે. અનેક શતસ્તંભોથી યુક્ત છે- યાવ- એનું દ્વાર પાંચસો ધનુષ્ય ઊંચું છે- યાવ- એના પર વનમાલાઓ શોભી રહી છે.
१. जंबूए णं सुदंसणाए चउद्दिसिं चत्तारि साला पण्णत्ता, तं जहा - पुरत्थिमेणं, दक्खिणेणं, पच्चत्थिमेणं, उत्तरेणं ।
तत्थ णं जे से पुरथिमिल्ले साले - एत्थ णं एगे महं भवणे पण्णत्ते ।
एगं को आयामेणं, अद्धकोसं विक्खंभेणं, देसूणं कोसं उड्ढं उच्चत्तेणं । अणेगखंभसय संन्निविट्ठा बण्णओ जाव भवणस्स दारं तं देव पमाणं पंचधणुसयाई उड्ढं उच्च तेणं, अड्ढाइज्जाइं विक्खंभेणं-जाव-वणमालाओ। भूमिभागा, उल्लोया, मणिपेढिया पंचधणुसतिया, देवसयणिज्जं भाणियव्वं ।
ત્યાં મણિપીઠિકા પાંચસો ધનુષ લાંબી-પહોળી છે. અઢીસો ધનુષ વિસ્તારવાળી છે.
तत्थ णं जे से दाहिणिल्ले साले - एत्थ णं एगे महं पासायवडेंसए पण्णत्ते । कोसं च उड्ढं उच्चत्तेणं, अद्धकोसं आयाम विक्खंभेणं । अब्भुगयमूसिय अंतो बहुसम उल्लोया तस्स णं बहुसमरमणिज्जस्स भूमिभागस्स बहुमज्झदेसभाए सीहासणं सपरिवारं भाणियव्वं । तत्थ जे से पच्चत्थिमिल्ले साले - एत्थ णं पासायवडेंसए पण्णत्ते ।
तं चैव पमाणं, सीहासणं सपरिवार भाणिबच्वं ।
तत्थ णं जे से उत्तरिल्ले साले - एत्थ णं एगे महं पासायवडेंसए पण्णत्ते, तं चैव पमाणं, सीहासणं सपरिवारं भाणियब्वं ।
આ.સ. થી પ્રકાશિત જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિના પૃષ્ઠ ૩૨૦પંક્તિ ૧૩થી પૃ. ૩૩૧ના પૂર્વભાગની પંક્તિ ૧ થી ૫ પર્યંત તથા આ.સ. થી પ્રકાશિત જીવાભિગમ પૃષ્ઠ ૨૯૫ના પૂર્વભાગની પંક્તિ ૩ થી ૧૫ પર્યંતમાં મૂળપાઠની તુલના કરવાથી જંબૂદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિની પાઠની અપેક્ષાએ જીવાભિગમનો પાઠ સંગત માલુમ પડે છે.
- जीवा. पडि. ३, उ. २, सु. १५२
-
આ.સ. થી પ્રકાશિત જંબુ, વક્ષ. ૪ સૂત્ર ૯૦ની વૃત્તિમાં વૃત્તિકારે ભવન તેમજ પ્રાસાદાવતંસકના પ્રમાણના સંબંધમાં જુદા- જુદા ગ્રંથોના ઉદ્ધરણ પ્રસ્તુત કરતા જીવાભિગમમાં કથિત પ્રાસાદ અને ભવનના પ્રમાણને સામાન્ય નિયમથી लिन्न गयो छे.
प्र. “ननु भवनानि विषमायाम - विष्कम्भानि पद्मद्रहादिमूलपद्मभवमादिषु तथा दर्शमात्, प्रासादास्तु समायाम - विष्कम्भाः दीर्घवैताढ्य कूटगतेषु वृत्तवैताद्यगतेषु विजयादि राजधानीगतेषु अन्येष्वपि विमामादिगतेषु च प्रासादेषु समचतुरस्त्रत्वेन समायाम-विष्कम्भत्वस्य सिद्धान्तसिद्धत्वात् तत्कथमत्र प्रासादानां भवनतुल्यप्रमाणता घटते ?
उच्यते - “ते पासाया कोसं समूसिआ, अद्धकोसं-वित्थिण्णा" इत्यस्स पूज्यश्रीजिनभद्रगणिक्षमाश्रमणोपज्ञ-क्षेत्रविचार गाथार्द्धस्यवृत्तौ । “ते प्रासादाः क्रोशमेकं देशोनमितिशेषः समुच्छ्रिता - उच्चाः, क्रोशार्द्धं अर्द्धकोशं विस्तीर्णाः, परिपूर्णमेकं क्रोशं दीर्घाः” इतिश्री मलयगिरिपादाः ।
तथा जम्बूद्वीपसमासप्रकरणे “प्राच्ये शाले भवनं, इतरेषु प्रासादाः, मध्ये सिद्धायतनं, सर्वाणि विजयार्द्धमानानी” ति श्रीउमास्वातिवाचकपादाः ।
तथा तपागच्छाधिराज पूज्यश्री सोमतिलकसूरिकृत-नव्यबृहत्क्षेत्रविचारसत्काया “पासाया सेसदिसासालामु वेअद्धगिरिगयव्व तओ" इत्यस्या गाथाया अवचूर्णो- “शेषासु तिसृषु शाखासु प्रत्येकमेकैकभावेन तत्र त्रयः प्रासादाः - आस्थानोचितानि मन्दिराणि देशोनं क्रोशमुच्चाः, क्रोशार्द्ध विस्तीर्णाः, पूर्णक्रोशं दीर्घाः" इति ।
श्रीगुणरत्नसूरिपादाः यदाहु तदाशयेन प्रस्तुतोपाङ्गस्योत्तरत्र जम्बूपरिक्षेपक-वन-वापी परिगत प्रासाद-प्रमाण- सूत्रानुसारेण च इत्येवं निश्चिनुमो जम्बूप्रकरण- प्रासादा विषमायाम-विष्कम्भा इति । यत्त श्री जीवाभिगमसूत्रवृत्तौ - क्रोशमेकमूर्ध्वमुच्चैस्त्वेन अर्द्धक्रोशं विष्कम्भेनेत्युक्तं तद्गम्भीराशयं न विद्मः ।
For Private Personal Use Only