Ganitanuyoga Part 1

SR No.: 001946
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 602
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size: 19 MB

Page 350

સુત્ર ૩૯૫-૩૯૬ તિર્યફ લોક : ભરત ક્ષેત્ર
ગણિતાનુયોગ ૨૨૯ उत्तरढभरहवासस्स अवट्टिई-पमाणं च -
ઉત્તરાર્ધ-ભરતવર્ષની અવસ્થિતિ અને તેનું પ્રમાણ : ૨૨. p. દિvi મંતે!ગંધુરીવેઢી ઉત્તરમUITH વસે ૩૯૫. પ્ર. ભગવન્! જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ઉત્તરાર્ધભરત TUત્તે?
નામનો વર્ષ (ક્ષેત્ર) ક્યાં કહેવામાં આવ્યો છે ? उ. गोयमा ! चुल्लहिमवंतस्स वासहरपव्वयस्स
હે ગૌતમ! ચલહિમવન્ત નામના વર્ષધર પર્વતના दाहिणेणं, वे अड् ढस्स पव्वयस्स उत्तरेणं
દક્ષિણમાં, વૈતાઢય પર્વતની ઉત્તરમાં, પૂર્વી पुरथिमलवणसमुद्दस्स पच्चत्थिमेणं,
લવણસમુદ્રના પશ્ચિમમાં, પશ્ચિમી લવણસમુદ્રની पच्चत्थिमलवणसमुदस्स पुरथिमेणं, एत्थणं जंबुद्दीवे
પૂર્વમાં જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ઉત્તરાર્ધ ભરત दीवे उत्तरड्ढभरहे णामं वासे पण्णत्ते ।
નામનો વર્ષ(આવેલો) કહેવામાં આવ્યો છે. पाईण-पडीणायए, उदीण-दाहिणवित्थिन्ने,
તે પૂર્વ-પશ્ચિમમાં લાંબો અને ઉત્તર-દક્ષિણમાં पलिअंकसंठाणसंठिए, दुहा लवणसमुदं पुढे,
પહોળો છે. એનો આકાર પર્યક (પલંગ)ની पुरच्छिमिल्लाए कोडीए पुरच्छिमिल्लं लवणसमुई
સમાન છે. તે બે બાજુએથી લવણસમુદ્રથી સ્પષ્ટ पुढे, पच्चत्थिमिल्लाए कोडीए पच्चत्थिमिल्लं
છે. પૂર્વની બાજુએ પૂવ લવણસમુદ્રથી પૃષ્ટ છે लवणसमुदं पुढे, गंगा- सिंधूहिं महाणईहिं
અને પશ્ચિમની બાજુએ પશ્ચિમી લવણ સમુદ્રથી तिभागपविभत्ते, दोण्णि अद्वतीसे जोअणसए तिण्णि
સ્પષ્ટ છે. ગંગા અને સિંધુ નામની બે નદીઓ अ एगूणवीसइभागे जोअणस्स विक्खंभेणं ।
એને ત્રણ ભાગમાં વિભક્ત કરે છે. એની પહોળાઈ બસો આડત્રીસ યોજન અને એક યોજનના ઓગણીશ ભાગોમાંથી ત્રણ ભાગ
(૨૩૮-૩/૧૯) યોજન જેટલી છે. तस्स बाहा पुरच्छिम-पच्चत्थिमेणं अट्ठारस बाणउए પૂર્વ-પશ્ચિમમાં એની બાહા એક હજાર આઠસો બાણુ जोअणसए सत्त य एगणवीसइभागे जोअणस्स अद्धभागं च યોજન અને એક યોજનના ઓગણીશ ભાગોમાંથી સાત आयामेणं ।
ભાગથી અડધો ભાગ (૧૮૯૨-૭/૧૯ + ૧૨)યોજન
લાંબી છે. तस्म जीवा उत्तरणं पाईण-पडीणायया, दुहा लवणसमुई એની જીવા ઉત્તરમાં પૂર્વ-પશ્ચિમની બાજુ લાંબી છે તથા पुट्ठा, तहेव-जाव-चौदस जोअणसहस्साई चत्तारि अ બન્ને બાજુઓથી લવણ સમુદ્રથી સ્પષ્ટ છે. એ પ્રમાણેएक्कहत्तरे (एगुत्तरे) जोयणसए छच्च य एगूणवीसइभाए યાવતુ ચૌદ હજાર ચારસો એકોતેર યોજન અને એક जोयणस्स किंचिविसेसूणे आयामेणं पण्णत्ते'।
યોજનનાઓગણીશભાગોમાંથી નવમો ભાગ(૧૪૪૭૧
૯/૧૯) યોજનથી કંઈક ઓછા યોજનની લાંબી કહેલ છે. तीसे णं धणुपुढे दाहिणणं चोद्दसजोअणसहस्साइं पंच એનું ધનુષપૃષ્ઠ દક્ષિણમાં ચૌદ હજાર પાંચસો અઠ્ઠાવીશ अट्ठावीसे जोअणसए एक्कारस य एगूणवीसइभाए યોજન અને એક યોજનના ઓગણીશ ભાગોમાંથી जोअणस्स परिक्खेवेणं ।
અગિયારમો ભાગ (૧૪૫૨૮-૧૧/૧૯) યોજનની - ગંવું. વ.૨, મુ. ૨૨
પરિધિવાળો છે. उत्तरढभरहवासस्स आयारभावे
ઉત્તરાર્ધ ભરતવર્ષનો આકાર ભાવ (સ્વરૂપ): ૩૧૬, , ૩ત્તરzમરમ અંતેં ! વાસક્સ રિસા ૩૯૬, પ્ર. ભગવનું ! ઉત્તરાર્ધ ભરતવર્ષનો આકારભાવ आयारभावपडोयारे पण्णत्ते ?
- (સ્વરૂપ) કેવો કહેવામાં આવ્યો છે ? गोयमा ! बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पण्णत्ते, से
ગૌતમ ! એનો ભૂમિભાગ અત્યંત સમ અને રમણીય जहाणामए आलिंगपुक्खरेइ वा-जाव-कित्तिमेहिं
કહેવામાં આવ્યો છે. તે મુરજ નામના વાદ્ય પર મઢેલા चेव अकित्तिमेहिं चेव ।
ચામડા જેવો સમતલ છે- યાવત્ - કૃત્રિમ તથા - નંવું. વેવ, મુ. ૨૨
અકૃત્રિમ (મણીઓ અને તૃણોથી) સુશોભિત છે. 2. મમ, ૨૪, મુ. ૬
તાબા છે.