Ganitanuyoga Part 1

SR No.: 001946
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan
Publication Year: 2000
Total Pages: 602
Language: Prakrit, Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, Mathematics, & agam_related_other_literature
File Size: 19 MB

Page 346

સૂત્ર ૩૮૫
..
રૂ.
सिणं दीवाणं चउसु विदिसासु लवणसमुदं अट्ठट्ठ जोयण सयाई ओगाहेत्ता एत्थ णं चत्तारि अन्तरदीवा पण्णत्ता, તંનદા-? સામુદદ્દીવે, ર મેહમુહદ્દીવે, રૂવિષ્ણુમુદદ્દીવે, ४ विज्जुदंतदीवे । = २४
तेसु णं दीवेसु चउव्विहा मणुस्सा भाणियव्वा । '
तेसि णं दीवाणं चउसु विदिसासु लवणसमुद्दं णव णव जोयणसयाई ओगाहेत्ता एत्थ णं चत्तारि अन्तरदीवा पण्णत्ता तंजहा - १ घणदन्तदीवे, २ लट्ठदन्तदीवे, ३ गूढदन्तदीवे ४ सुद्धदन्तदीवे । = २८
તિર્યક્ લોક : ભરતક્ષેત્ર
૩.
ર
तेसु णं दीवेसु चउव्विहा मणुस्सा परिवसंति, तंजहा - ? ઘળવત્તા, સ્ કુવન્તા, ગૂઢવત્તા, ૪ મુËવત્તા ૪ जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणं सिहरिस्स वासहरपव्वयस्स चउसु विदिसासु लवणसमुदं तिन्नि तिन्नि जयसाई ओगाहेत्ता एत्थ णं चत्तारि अन्तरदीवा पण्णत्ता, तं जहा - १ एगूरूयदीवे, २ आभासिय दीवे, ३ वेसाणिय दीवे, ४ गंगोलिय दीवे - सेसं तहेव निरवसेसं માળિયનં-નાવ-મુદ્ધવંતા ।
- યા ં. ૪, ૩.૨, મુ. ૩૦૪
जंबुद्दीवे भरहवासस्स अवट्ठिई पमाणं च - ૩૮. ૧. દિ ણં ભંતે ! નંબુદ્દીને રીવે મરહે. નામં વાસે ૩૮૫. પ્ર.
पण्णत्ते ?
गोयमा ! चुल्लहिमवंतस्स वासहरपव्वयस्स दाहिणेणं, दाहिण-लवणसमुद्दस्स उत्तरेणं, पुरत्थिमलवण समुद्दस्स पच्चत्थिमेणं, पच्चत्थिमलवणसमुद्दस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे भरहे णामं वासे पण्णत्ते ।
વાળુવÒ, ટવદુત્તે, વિસમવ ુછે, ટુાવદુત્તે, પવયવદુત્તે, પવાયવદુજે, પારવઠ્ઠલે, ાિરવવુંછે, વાવછે, વરવધુછે, નવદુછે, વવદ્યુતે, વવછે, ગુજીવતુછે, નુવછે, યાવદુત્તે, વલ્હીવgછે, ગડવીવત્તુછે, સાવયવદછે, તેળવવુછે, તવવા વધુછે, હિમ્નવદને, સમરવહુજી, યુક્મિવવ ુછે, યુવાનવતુછે, પામંડવસ્તુછે, વિવવદુત્તે, વળીમાવgછે, તિવ્રદુજે, મારિવદુએ, વૃદ્ધિવદુત્તે, अणावुट्ठिबहुले, रायबहुले, रोगबहुले, संकिलेसबहुले, अभिक्खणं अभिक्खणं संखोहबहुले ।
ગણિતાનુયોગ ૨૨૫
આ દ્વીપોની ચારેય વિદિશાઓમાં લવણસમુદ્રમાં આઠસો-આઠસો યોજન આગળ જવા પર ત્યાં ચાર અંતરદ્વીપ કહેવામાં આવ્યા છે. જેમકે-(૧) ઉલ્કામુખ દ્વીપ, (૨) મેઘમુખદ્વીપ, (૩) વિદ્યુત્સુખદ્વીપ અને (૪) વિદ્યુદ્દન્ત દ્વીપ = ૨૪ આદ્રીપોમાંચારપ્રકારના મનુષ્યો અંગે ક્થન કરી લેવુંજોઈએ.
આ દ્વીપોની ચારેય વિદિશાઓમાં લવણ સમુદ્રમાં નવસોનવસો યોજન આગળ જવા પર ત્યાં ચાર અંતરદ્વીપ
કહેવામાંઆવ્યાછે,જેમકે (૧)ઘનદંતદ્વીપ, (૨)લષ્ટદંતદ્વીપ, (૩) ગૂઢદંતદ્વીપ અને (૪) શુદંતદ્વીપ = ૨૮
ઢાળં. ૮, સૂત્ર ૬ ૩૦,
(૬) જમ્બુદ્દીપમાં દક્ષિણ દિશામાં ૨૮ અન્તર્કીપ (g) નીવા. પ્રતિ. ર, મૂત્ર o ૦૬-૬૨ ।
Jain Educati(T)el.o ૦, ૩. ૭-૩૪ |
આ દ્વીપોમાં ચાર પ્રકારના મનુષ્ય નિવાસ કરે છે. જેમકે(૧)ઘનદંત, (૨)લષ્ટદંત,(૩)ગૂઢદંતઅને(૪) શુદ્ધદંત. જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં મંદ૨૫ર્વતથી ઉત્તરમાં શિખરીવર્ષધર પર્વતની ચારેય વિદિશાઓમાં લવણસમુદ્રમાં ત્રણસો-ત્રણસો યોજન આગળ જવા પર ત્યાં ચાર અત્તર દ્વીપ કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે(૧)એકોરુકઢીપ(૨)આભાષિકદ્વી૫(૩)વૈષાણિકદ્વીપ અને (૪) લાંગૂલિક દ્વીપ. બાકીનું બધું કથન શુદ્ધદંત પર્યંત ૨૮ દ્વીપોનું વર્ણન પૂર્વવત્ (ઉત્તર દિશાની અપેક્ષાએ પણ કરી લેવું જોઈએ) જંબુદ્રીપમાં ભરતવર્ષની અવસ્થિતિ અને પ્રમાણ :
ઉ.
ભગવન્ ! જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ભરત નામનો વર્ષ (ક્ષેત્ર) કયાં કહેવામાં આવ્યો છે ? ગૌતમ ! ચુલ્લહિમવન્ત નામક વર્ષધર પર્વતની દક્ષિણમાં, દક્ષિણી લવણસમુદ્રની ઉત્તરમાં, પૂર્વી લવણસમુદ્રની પશ્ચિમમાં તથા પશ્ચિમી લવણસમુદ્રની પૂર્વમાં જંબુદ્વીપ નામના દ્વીપમાં ભરત નામનો વર્ષ (ક્ષેત્ર) કહેવામાં આવ્યો છે. આ ક્ષેત્ર સ્થાણું, કંટક, વિષમભૂમિ, દુર્ગમપ્રદેશ, પર્વત,પ્રપાત, ઉર્જર, નિર્જર, ગડ્ડ, ગુફા, નદી, દ્રહ, વૃક્ષ, ગુચ્છ, ગુલ્મ, લતા, વલ્લરી, અટવી, વાપદ (હિંસ્ત્રજંતુ), સ્ટેન (ચોર), તસ્કર, ડિમ્બ (સ્વરાજનો ઉપદ્રવ) ડમર (પરરાજકૃત ઉપદ્રવ)દુર્ભિક્ષ, દુષ્કાલ, પાંખડ, કૃપણ, વનીપક (ભીખારી) ઈતિ, મારી, કુવૃષ્ટિ, અનાવૃષ્ટિ રાજા, રોગ, સંક્લેશ-સંક્ષોભ-ઈત્યાદિના બહુલતા વાળો છે.
૨.
ટાળ્યું. ૨, મૂત્ર ૬૨૮ ।
અને ઉત્તર દિશામાં પણ ૨૮ અન્નીઁપ છે. એ પ્રમાણે કુલ ૫૬ અન્તર્ધીપ છે
(૧) ભા. શ. ૬, ૩. રૂ સુ. ૩૦,