________________
'૩૭૭૩
૮ મૂકી
૧ યવમધ્ય ૮ યવમધ્ય
= ૧ ઉત્સધાંગુલ ૬ ઉલ્લેધાંગુલ
૧ પાદ ૨ પાદ
૧ વિતસ્તિ ૨ વિતતિ
૧ રત્નિ ૨ પત્નિ
= ૧ કુક્ષિ (દિ. પરં. કિષ્ક) ૨ કુક્ષિ (કિકુ)
= ૧ દંડ (ધનુષ) ૨ સહસ્ત્ર ધનુષ
= ૧ ગભૂતિ ૪ ગભૂતિ
= ૧ યોજના ઉપર્યુક્ત માપ-વર્ણન ઉત્સધાંગુલમાંથી છે. ઉલ્લેધાંગુલમાંથી પ્રમાણાંગુલ પાંચસો ગણા થાય છે. એક ઉત્સધાંગુલ(ની) લાંબી એક પ્રદેશની શ્રેણી (પંકિત)ને સૂટ્યગુલ કહેવામાં આવે છે. સૂટ્યગુલના વર્ગને પ્રતરાંગુલ કહેવામાં આવે છે અને સૂટ્યગુલના ઘનને ઘનાંગુલ કહેવામાં આવે છે. અસંખ્યાત કોડાકોડી ઘનાંગુલ ગુણિત યોજનોની પંક્તિને શ્રેણી અથવા જગડ્રેણી કહેવામાં આવે છે. જગથ્રેણીના વર્ગને જગત્મતર કહેવામાં આવે છે. અને જગચ્છેણીના ઘનને લોક અથવા ધનલોક કહેવામાં આવે છે. એમાંથી જગચ્છેણીના સાતમા ભાગ-પ્રમાણ (જેટલા) ક્ષેત્રને રાજુ કહેવામાં આવે છે. લોકાકાશનું ઘનફળ ૩૪૩ રાજુ પ્રમાણ છે.
૪. કાલ-માપ સમય
= કાલનો સૂક્ષ્મતમ અંશ જઘન્ય યુક્ત અસંખ્યાત સમય
૧ આવલિકા ૪૪૪૬ ૨૪૫૮
આવલિકા = ૧ પ્રાણ ૭ પ્રાણ
૧ સ્ટોક ૭ સ્ટોક
૧ લવ ૩૮ ૧, લવ
= ૧ ઘડી - ૨ ઘડી.
= ૧ મુહૂર્ત (= ૪૮ મીનીટ) ૩૦ મુહૂર્ત
૧ અહોરાત્ર ૩૦ અહોરાત્ર
૧ માસ ૧૨ માસ
૧ વર્ષ ૮૪ લાખ વર્ષ
૧ પૂર્વાગ ૮૪ લાખ પૂર્વાગ
૧ પૂર્વ ૮૪ લાખ પૂર્વ
૧ ત્રુટિતાંગ ૮૪ લાખ ત્રુટિતાંગ
૧ ત્રુટિત ૮૪ લાખ ત્રુટિત
૧ અડડાંગ ૮૪ લાખ અડડાંગ
૧ એડડ ૮૪ લાખ અડડ
૧ અવવાંગ ૮૪ લાખ અવવાંગ
૧ અવવ ૮૪ લાખ અવવ
- ૧ હૂહૂકાંગ ૮૪ લાખ હૂહૂકાંગ ૮૪ લાખ હૂહૂક
= ૧ ઉત્પલાંગ ૮૪ લાખ ઉ૫લાંગ
= ૧ ઉત્પલ , આ પ્રમાણે આગળ પમાંગ, પ, નલિનાંગ, નલિન, અર્થ-નિપુરાંગ, અર્થનિપુર, અયુતાંગ, અયુત, પ્રયુતાંગ, પ્રયુત, નયુતાંગ, નયુત, ચૂલિકાંગ, ચૂલિકા, શીર્ષ, પ્રહેલિકાંગ અને શીર્ષપ્રહેલિકા ઉત્તરોત્તર ચોર્યાસી લાખ ગણા જાણવા જોઈએ. આ કાલ-માન શ્વેતાંબર-આગમો અનુસાર છે.
Jain Education International
For Privale & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
