SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 499
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ (४०६) कल्याणकारक भावार्थ:-जो प्रतिश्याय बार २ होकर अकस्मात् शीघ्र पक कर अथवा विना पक्व के ही उपशम होता है, फिर बार २ होकर मिटता है एवं जिसमें सर्वदोषोंके चिन्ह प्रकट हो जाते हैं, इसे सन्निपातज प्रतिश्याय कहते हैं ।। ९३ ॥ दुष्टप्रतिश्यायलक्षण. शीघ्र शुष्यत्यथ पुनरिह क्लेियते चापि नासा । स्रोतो रोधादतिबहुकफो नाते तत्क्षणेन ॥ वैकल्यं स्यात् जति सहसा प्रतिनिश्वासयोगा- । द्धं सर्व स्वयमिह नवेत्त्येव दुष्ठाख्यरोगी ॥ १४ ॥ भावार्थ-जिस में नासारंध्र शीघ्र सूख जाता है पुनः गीला हो जाता है वृद्ध कफ स्रोतोंको रोक देता है, अतएव नाक रुक जाता है और कभी सहसा खुल जाता है । निश्वास दुर्गध होने के कारण उसे किसी प्रकार का गंध का ज्ञान नहीं होता है। इसे दुष्प्रतिश्याय रोग कहते हैं ॥ ९४ ॥ प्रतिश्यायकी उपेक्षा का दोष. सर्वे चैते प्रकटितगुणा ये प्रतिश्यायरोगा । अर्दोषप्रमथनगुणोपेक्षिताः सर्वदैव ॥ साक्षात्कालांतरमुपगता दृष्टतामेति कृच्छाः । प्रत्याख्येया क्षयविषमरोगावहा वा भवंति ॥ ९५ ॥ भावार्थ:-ये उपर्युक्त सर्व प्रकार के जिन के लक्षण आदि कह चुके हैं ऐसे प्रतिश्याय रोगों के अज्ञानसे दोष दूर नहीं किया जायगा अर्थात् सकाल में चिकित्सा न कर के उपेक्षा की जायगी तो कालांतरमें जाकर वे बहुत दृषित होकर कष्टसाध्य, वा प्रत्याख्येय [ छोडने योग्य ] हो जाते हैं अथवा क्षय आदि विषम रोगों को उत्पन्न करते हैं ॥ ९५ ॥ प्रतिश्यायचिकित्सा. दोषापेक्षाविहितसकलेभपेजस्संभयुक्तो।। सर्पिःपानाच्छमयति नवोत्थं प्रतिश्यायरोग । स्वेदाभ्यंगत्रिकटुबहुगण्डूषणैः शोधनायेंः । पकं कालाधनतरकर्फ स्रावयेन्नस्यवगैः । ९६ ॥ १ पैद्य इति पाडात Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001938
Book TitleKalyankarak
Original Sutra AuthorUgradityacharya
AuthorVardhaman Parshwanath Shastri
PublisherGovind Raoji Doshi Solapur
Publication Year1940
Total Pages908
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Ayurveda, L000, & L030
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy