SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 342
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ महामयाधिकारः। (२४९) अशं निदान । वेगधारणचिरासनविष्ट-। भाभिघातविषमाद्यशनाद्यैः । अर्शसां प्रभवकारणमुक्तं । वातपित्तकफरक्तसमस्तैः ॥ ८४ ।। भावार्थः --मलमूत्र के वेगको रोकना, बहुत देर तक बैठे रहना, मलावरोध, चोट लगना, विषम भोजन आदि कारणोंसे दूषित व इनके एक साथ कुपित होनेसे, पृथक: २ वात, पित्त, कफ व रक्तोंसे अर्श रोगकी उत्पत्ति होती है ।। ८४ ॥ अर्शभेद व वातार्श लक्षण | पविधा गुदगदांकुरजातिः । प्रोक्तमार्गसहजक्रमभेदात् ।। वातजानि परुषाणि सशूला- । मानवातमलरोधकराणि ॥ ८५ ॥ . भावार्थ:-वातज, पित्तज, कफज, रक्तज, सन्निपातज एवं सहन इस प्रकार अर्श [ बवाशीर ] के छह भेद हैं। इनमें वातज अर्श कठिण होते हैं एवं शूल ७.मान ( अफराना ) वात व मलरोध आदि लक्षण उस में उत्पन्न होते हैं ॥ ८५ ॥ पित्तरक्त कफार्शलक्षण । पित्तरक्तजनितानि मृदून्य- । त्युष्णमस्रमसद्विसृजति ॥ . . .. श्लेष्मजान्यपि महाकठिनान्य-- । त्युग्रकण्डुरतराणि बृहन्ति ॥ ८६ ॥ । भावार्थ:-पित्त व रक्तज अर्श मृदु होते हैं । अत्युष्ण रक्त जिनमें बार २ ... पडता है । श्लेष्मज अति कठिण होते हैं । देखनेमें अन्य अर्शी की अपेक्षा बडे होते हैं । एवं उसमें बहुत अधिक खुजली चलती है ॥ ८६ ॥ सन्निपातसहजार्शलक्षण । सर्वजान्यखिललक्षणलक्ष्या- । णीक्षितानि सहजान्यतिसूक्ष्मा- ॥ ण्युक्तदोषसहितान्यतिकृच्छ्रा- । ण्यर्शसां समुदितानि कुलानि ।। ८७ ॥ भावार्थ:--सन्निपातज बबासीर में, वातादि पृथक् २ दोषोत्पन्न, अर्शो में पाये जाने वाले, पृथक् २ लक्षण एक साथ पाये जाते हैं। अर्थात् तीनों दोषों के लक्षण मिलते हैं । सहज ( जन्मगत ) अर्श अत्यंत सूक्ष्म होते हैं, एवं इसमें सन्निपातार्शमें प्रकट होनेवाले सर्व लक्षण मिलते हैं। । क्यों कि यह भी सन्निपातन है ] । उपरोक्त सर्व प्रकार के अर्शके, समूह कष्ट साध्य होते हैं ॥ ८७ ।। ३२ Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001938
Book TitleKalyankarak
Original Sutra AuthorUgradityacharya
AuthorVardhaman Parshwanath Shastri
PublisherGovind Raoji Doshi Solapur
Publication Year1940
Total Pages908
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Ayurveda, L000, & L030
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy