SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 120
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ गर्भो पत्तिलक्षणम् (२७) भावार्थ:-तदनंतर उन यथासंभव प्राणोंको प्रात जीवको आहार, शरीर, इंद्रिय, श्वासोच्छ्वास मन व बचन इस प्रकारकी छह पाप्ति कही गई हैं जो क्रमसे जीवके लिए शरीर वृद्धिके कारण हैं ।। ५१ ॥ __ शरीरोपत्ति में पर्याक्तिकी आवश्यकता । सशुक्ररक्तं खलु जीवसंयुतम् क्रमाच्च पर्यातिविशेषसद्गुणान् । मुहूर्तकालादधिगम्य पडिधानुपति पश्चादिह देहभावताम् ॥ ५२ ॥ भावार्थ:-जीवयुक्त रजोवीर्य का वह पिण्ड क्रम से छह पर्याप्तियोंको अंतर्मुहूर्तसे प्राप्तकर तदनंतर वहीं शरीरके रूप को धारण करलेता है ॥ ५२ ॥ गर्भ में शरीराविर्भावक्रस ( चंपक मालिका) अथ दशरात्रतः कललतामुपयाति निजस्वभावतो। दशदशभिर्दिनैः कलुपतां स्थिरतां व्रजतीह कर्मणा। पुनरपि बुद्धदत्वघनता भवति प्रतिमासमासतः ।। पिशितविशालता च बहिकृत स हि पंचमांसतः॥ ५३ ॥ अवयवसंविभागमधिगच्छति गभेगती हि मासतः । पुनरपिचर्मणा नखांगरुहोद्गम एव मासतः। सशुषिरमुत्तमांगमुपलभ्य मुहुः स्फुरणं च मासतो। नवदशमासतो निजनिजविनिर्गमनं विकृतीस्ततोऽन्यथा ॥५४॥ भावार्थ:-गर्भ ठहरने के बाद दश दिनमें वह कलल के रूपमें बनजाता है । फिर दस दिनमें वह गंदले रूपमें बनजाता है, फिर दस दिनमें वह स्थिर हो जाता है। पुनः एक महीनेमें बुदबुदेके समान और एक महीने में कुछ कठोर बनजाता है । इस प्रकार अपने कर्मके अनुसार उसमें क्रमसे वृद्धि होकर पांचवा महीने में बाहर की ओरसे मांसपेशियां विशाल होने लगती हैं । तदनंतर एक ( छठवा ) महीनेमें उस बालकका अवयव विभाग की रचना होती है एवं फिर एक ( सात्वां) मासमें चमडा, नख व रोमोंकी उत्पत्ति होती है । तदनंतर एक [ आठवां ] महीनेमें मस्तकका रंध्र ठीक २ व्यक्त होकर स्फुरण होने लगता है। नौ या दसवें महीने में वह बालक या बालकीरूप संतान बाहर निकलती है । दस महीनेके अंदर वह गर्भ बाहर न आवे तो उस का विकार समझना चाहिये ॥५३॥५४॥ १-विशित विशालताच बलिकृतकाश्च हि पंचमासतः इति पाटातरं । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001938
Book TitleKalyankarak
Original Sutra AuthorUgradityacharya
AuthorVardhaman Parshwanath Shastri
PublisherGovind Raoji Doshi Solapur
Publication Year1940
Total Pages908
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Ayurveda, L000, & L030
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy