SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 110
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ गर्भोत्पत्तिलक्षणम् (१७) अथ द्वितीयः परिच्छेदः । मंगलाचरण और प्रतिज्ञा अशेषकर्मक्षयकारणं जिनं । प्रणम्य देवासुरवृंदवंदितम् । ब्रवीम्यतस्वास्थ्यविचारलक्षणं । यथोक्तसल्लक्षणलक्षितं बुधैः ॥१॥ भावार्थ:--देव व असुरोंके द्वारा पूजित, समस्त कर्मोको नाश करनेके लिये कारण स्वरूप श्री जिनेंद्र भगवानको नमस्कार कर महर्षियों द्वारा कथित लक्षणों से लक्षित स्वास्थ्यका विचार कहेंगे ॥ १॥ ___ स्वास्थ्यका भेद। अथेह भव्यस्य नरस्य सांप्रतं । द्विधैव तत्स्वास्थ्यमुदाहृतं जिनैः । प्रधानमाद्यं परमार्थमित्यतो द्वितीयमन्ययवहारसंभवम् ॥ २॥ भावार्थ:-भव्यात्मा मनुष्यको जिनेंद्रने पारमार्थिक, व्यवहारके रूपसे दो प्रकारका स्वास्थ्य बतलाया है । उसमें पारमार्थिकस्वास्थ्य मुख्य है व्यवहार स्वास्थ्य गौण है ॥ २॥ परमार्थस्वास्थ्यलक्षण ।। अशेषकर्मक्षयजं महाद्भुतं । यदेतदात्यंतिकमवितीयम् । अतींद्रियं पार्थितमर्थवेदिभिः । तदेतदुक्तं परमार्थनामकम् ॥ ३ ॥ भावार्थ:-आत्माके संपूर्ण कर्मोंके क्षयसे उत्पन्न, अत्यद्भुत, आत्यंतिक व अद्वितीय, विद्वानोंके द्वारा अपेक्षित, जो अतींद्रिय मोक्षसुख है उसे पारमार्थिक स्वास्थ्य कहते हैं ॥ ३ ॥ व्यवहारस्वास्थ्यलक्षण । समाग्निधातुत्वमदोपविभ्रमो । मलक्रियात्मेंद्रियसुगसन्नता । मनःप्रसादश्च नरस्य सर्वदा । तदेवमुक्तं व्यवहारज खलु ॥ ४॥ भावार्थ:--मनुष्यके शरीरमें सम आग्नका रहना, सम धातुका रहना, वात आदि विकार न होना, मलमूत्रका ठीक तौरसे विसर्जन होना, आत्मा, इंद्रिय व मनकी प्रसन्नता, रहना ये सब व्यावहारिक स्वास्थ्य का लक्षण है ॥ ४ ॥ १—समदोषः समाग्निश्च समधातुमलक्रियः । प्रसन्नात्मेंद्रियमनाः स्वस्थ इत्यभिधीयते । ( वाग्भट) Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001938
Book TitleKalyankarak
Original Sutra AuthorUgradityacharya
AuthorVardhaman Parshwanath Shastri
PublisherGovind Raoji Doshi Solapur
Publication Year1940
Total Pages908
LanguagePrakrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Ayurveda, L000, & L030
File Size18 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy