SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 306
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ का० ६४, सू० ११३ ] प्रथमो विवेकः [ १८६ पुष्पदूतिके तु निर्णयवर्जितानि सन्ध्यादीन्यंगानि परिगूहनान्तानि एकस्मिन्नेव श्लोके दृश्यन्ते । तथाहि"समुद्रदत्तः -- स्वप्नोऽयं । सेनापतिः न हि ! समुद्रदत्तः - विभ्रमो नु मनसः ? [१ सन्धिः ] 1. सेनापतिः -- शान्तम् ! समुद्रदत्तः —तदेषा त्रपा । [२ निरोधः ] सेनापतिः -- जाया ते । [ ३ प्रथनम् ] समुद्रदत्तः -- कथमङ्कबालतनया ? [४ परिभाषणम् ] सेनापतिः -- पुत्रस्तवायं । समुद्रदत्तः - मृषा । [५ द्युतिः] सेनापतिः -- आलम्बाय न एष वेत्ति नियतं सम्बन्धमेतद्गतम् । [६ प्रसादः ] समुद्रदत्तः -- केनैतद् घटितं विसन्धि [७ आनन्दः ] सेनापतिः - - विधिना । [८ समयः ] समुद्रदत्त:- [सुतरूपं दृष्ट्वा ] सर्वं समायुज्यते । [६ परिगृहनम् ] इति । ६४ | पुष्पदृतिक में तो [निर्वहरणसंधिके अब तक वरिंगत इन दस श्रङ्गों मेंसे ] एक निर्णय को छोड़कर संधिसे लेकर परिगूहन पर्यन्त [ नौ प्रङ्ग ] एक ही इलोकमें दिखलाई देते हैं । जैसे- 'समुद्रदत्त - क्या यह स्वप्न है ? सेनापति नहीं | समुद्रदत्त तो क्या मनका भ्रम है ? [यहाँ तक संधि नामक प्रथम श्रङ्ग हुग्रा ] सेनापति-- नहीं नहीं [शांतम् ] । समुद्रदत्त तो क्या यह लज्जा है ? [यह निरोध नामक द्वितीय श्रङ्ग हुआ ] सेनापति - यह आपकी स्त्री है। [यह प्रथन नामक तृतीय श्रङ्ग हुआ ] समुद्रदत्त- तो इसकी गोद में छोटा बच्चा कैसे है ? [ यह परिभाषरण नामक चतुर्थ हुआ ] 1 सेनापति - यह आपका पुत्र है समुद्रदत्त झूठ ! [ यह पाँचवाँ द्युति नामक ग्रङ्ग हुग्रा ] सेनापति - [ इस पुत्रके] ग्रहरण करनेके लिए यह निश्चय ही इसके साथ अपने सम्बंध को नहीं जानता है । [यह छठा प्रसाद अङ्ग हुप्रा ] समुद्रदत्त --इस टूटे सम्बन्धको किसने जोड़ दिया ? [ यह सातवाँ आनन्द श्रङ्ग है ] सेनानति - देवने । [ यह आठवाँ अंग समय हुआ ] समुद्रदत्त --- [पुत्रके रूपको देखकर ] सब कुछ हो सकता है । [यह 'परिगृहन' नामक नवम अंग हुआ ] इस प्रकार एक ही श्लोक में निर्वहरण संधिके नौ अंगोंका इकट्ठा समावेश इस श्लोक में दिखलाया गया है । इलोकके रूपमें इस संवादको इस प्रकार लिखा जायगा -- Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001892
Book TitleNatyadarpan Hindi
Original Sutra AuthorRamchandra Gunchandra
AuthorDashrath Oza, Satyadev Chaudhary
PublisherHindi Madhyam Karyanvay Nideshalay Delhi
Publication Year1990
Total Pages554
LanguageSanskrit, Hindi
ClassificationBook_Devnagari, Story, & Literature
File Size9 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy