Shadbhashachandrika

SR No.: 001877
Original Sutra Author: N/A
Author: Kamlashankar Pranshankar
Publisher: Rajkiya Granthamaladhikar Mumbai
Publication Year: 1916
Total Pages: 646
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari & Grammar
File Size: 9 MB

Page 384

SHADBHASHACHANDRIKA,
857
संहारः - संघारो - संहारो । सिंहः - सिंधो- सीहो ( 'विंशति त्या लोपल' p. 55. It falls under the fafa class, the Anusvâra is therefore dropped and the preceding vowel lengthened ) । दाहःदाघो ।
प्रत्यूषदिवस दशपाषाणे तु हः ॥ १ । ३ । ८८ p. 83
In these the sibilants are optionally changed to -
A
प्रत्यूषः - पच्चहो - पच्चसो ( 'त्यो चैत्ये p. 33 ) । दिवसः - दिअहो - दिअसो । दश -- दह - दस | पाषाणः - पाहाणी - पासाणो । दशमुखः - दहमुद्दोदसमुहो । दशरथः - दहरहो - दसरथो ।
छल षट्छमी – ॥ १ । ३ । ९० ।। p. 83—
In these the sibilants are necessarily changed to
षष्ठः- -छट्टो ( षू being dropped and ठू doubled ) । षष्टिः छट्ठी । षण्मुखः - छम्मुहो । षट्पदः - छप्पओ । शमी - छमी । सुधा – छुहा । शावः -छावो । सप्तपर्णः —–छत्तिवण्णो ( The second अ being changed to इ by 'सप्तपर्णे फो:' p. 83 ) ।
लुक् पादपीठ - ॥ १ । ३ । ९२ ।। p. 83
In these words which is not initial as the first दू of दुर्गादेवी, with the vowel, joined to it, is optionally dropped. पादपीठम् - पावीढं-पाअवीढं । पादपतनम् - पावडणं - पाअवडणं ( 'प्रतिगेप्रतीपगे' p.76)। दुर्गादेवी दुग्गावी — दुग्गाएवी ( Hema. ). Trivikrama, however, gives in his Vritti, as it is in the text, दुग्गाईदुग्गादेई । उदुम्बरः- उंबरो — उउंबरो ।
व्याकरणप्राकारागते कगोः ॥ १ । ३ । ९३ ॥ p. 84
In these dropped
कू and गू with the vowels joined, are optionally
व्याकरणम्-वारणं-वाअरणं । प्राकारः - पारो - पाआरो । आगतः--- आओ-आओ ।
एवमेवदेवकुल - ॥ १ । ३ । ९४ ।। p. 84
In and other words mentioned with it, which is within (the last of ga is not dropped) is dropped optionally, together with the vowel joined-
एवमेव - एमेअ - एअमेअ । देवकुलम् - देउलं देवउलं । प्रावारः - पारोपावारो । यावत्-जा - जाव । जीवितम् -- जीअं— जीविअं । अवटः - अडोअवडो । आवर्तमानम् - अत्तमाणं ('संयोगे' P. 28 ) - आवत्तमानं । तावत्ता-ताव ।