SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 473
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ४०७ श्रावक-धर्म पणिहाण जोगजुत्तो पंचहिं समिईहिं तीहिं गुत्तीहिं। . चरणायारो विवरीययाई तिण्हपि अइयारा ॥ प्राणिधान अर्थात् चित्त की स्वस्थपना। अतः स्वस्थ मन से पाँच समिति और ३ गुप्तियों के साथ आचरण चरित्राचार कहा जाता है । पाँच समिति और ३ गुप्ति मिलाकर ८ हुए। इनके विपरीत जो व्यवहार हैं, वे चरित्राचार के ८ अतिचार कहे जाते हैं।' अब हम पाँच समितियों और तीन गुप्तियों पर विचार करेंगे । ५ समितियों के नाम ठाणांग और समवायांग सूत्रों में इस प्रकार गिनाये गये हैं: १ ईरियासमिति, २ भासासमिति, ३ एसणासमिति, ४ आयाणभंडमत्तनिक्खेवणासमिति, ५ उच्चारपासवणखेलसिंघाणजल्लपारिट्ठावणियासमिति । समवायांग की टीका में इनकी परिभाषा इस रूप में दी गयी है: समितयः-सङ्गताः प्रवृत्तयः, तत्रेयसिमितिः--गमने सम्यक सत्वपरिहारतः प्रवृत्तिः, भाषासमिति--निरवद्यवचन प्रवृत्तिः, एषणा समितिः-द्विचत्वारिंश दोषवर्जनेन भक्तादि ग्रहणे प्रवृत्तिः, आदाने-ग्रहणे भाण्डमात्रयोरूपकरणपरिच्छदस्य निक्षेपणे अवस्थापने समितिः। सुप्रत्युपेक्षितादिसाङ्गत्येन प्रवृत्तिश्चतुर्थी, तथोच्चारस्य पुरीषस्य प्रश्रवणस्य मूत्रस्य खेलस्य निष्ठीवनस्य सिंघाणस्य १-पाक्षिक अतिचार में आता है कि वे ८ व्रत साधु के लिए सदा लागू होते हैं; पर श्रावक को सामायिक अथवा पौषध के समय लागू होते हैं। -प्रतिक्रमणसूत्र प्रबोध टीका, भाग ३, पृष्ठ ६५५ । २-ठाणांगसूत्र सटीक ठाणा ५, उदेशा ३, सूत्रा ४५७ पा ३४३-१; समवायांगसूत्रा सटीक स०५, पत्र १०-१ । Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001855
Book TitleTirthankar Mahavira Part 2
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVijayendrasuri
PublisherKashinath Sarak Mumbai
Publication Year1962
Total Pages782
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari, Biography, History, & Story
File Size10 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy