SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 102
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ (४७) कप्पइ निग्गंथाण वा निग्गंथीण वा पुरस्थिमेणं जाव अंग-मगहाओ एत्तए, दक्खिणेणं जाव कोसम्बीओ, पञ्चस्थिमेणं जाव स्थूणाविसयाओ, उत्तरेणं जाव कुणालाविसयाओ एत्तए । एताव ताव कप्पइ । एताव ताव आरिए खेते। णो से कप्पइ एत्तो बाहिं । तेण परं जत्थ नाण-दसण-चरित्ताई उस्सप्पति त्ति बेमि ॥ (') --अस्य व्याख्या-कल्पते निर्ग्रन्थानां वा निर्ग्रन्थीनां पूर्वस्यां दिशि यावृदङ्ग-मगधान् ‘एतु' विहर्तुम् । अङ्गानां-चम्पा-प्रतिबद्धोजनपदः । मगधा-राजगृहप्रतिबद्धो देशः । दक्षिणस्यां दिशि यावत् कौशाम्बीमेतुम् । प्रतीच्यां दिशि स्थूणाविषयं यावदेतुम् । उत्तरस्यां दिशि कुणालाविषयं यावदेतुम् । सूत्रे पूर्वदक्षिणादिपदेभ्यस्तृतीयानिर्देशो लिङ्गव्यत्ययश्च प्राकृतत्वात् । एतावत् तावत् क्षेत्रमवधीकृत्य विहाँ कल्पते । कुतः ? इत्याह-एतावत् तावद् यस्मादायें क्षेत्रम् । नो "से" तस्य निर्गन्थस्य निर्ग्रन्थ्या वा कल्पते 'अतः' एवंविधाद् आर्यक्षेत्राद् बहिर्विहर्तुम् । 'ततः परं' बहिर्देशेषु अपि सम्प्रतिनृपतिकालादारभ्य यत्र ज्ञान-दर्शन-चरित्राणि 'उत्सर्पन्ति' स्फातिमासादयन्ति तत्र विहर्त्तव्यम् । 'इतिः' परिसमाप्तौ । ब्रवीमि इति तीर्थकरगणधरोपदेशेन, न तु स्वमनीषिकयोत सूत्रार्थः । २ । ऊपर के पाठ के अनुसार आर्यक्षेत्र की सीमा पूर्व दिशा में मगध तथा अंग की सीमा तक, दक्षिण में कौशाम्बी की सीमा तक, पश्चिम में स्थूणा (कुरुक्षेत्र) की सीमा तक तथा उत्तर में कुणाल देश की सीमा तक थी। इसी आर्यक्षेत्र में साधुओं और साध्वियों को विहार करने का आदेश था। ४-केवल-ज्ञान-प्राप्ति के पश्चात् भगवान महावीर ने आर्यक्षेत्र की सीमा इस प्रकार बाँधी : १-बृहत्त कल्पसूत्र वुत्तिसहित, विभाग ३, पृष्ठ ६०५-६०६ । २-वही, पृष्ठ ६०७ । - Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.001854
Book TitleTirthankar Mahavira Part 1
Original Sutra AuthorN/A
AuthorVijayendrasuri
PublisherKashinath Sarak Mumbai
Publication Year1960
Total Pages436
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari, Biography, History, Story, N000, & N005
File Size20 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy