________________
६१४ ]
हा मूलपडिटिइबंधो [ औपशमिकसम्यक्त्वे शेषमार्गणासु च
ताउ असंखेज्जगुणा या संखगुणवड्ढिहाणीणं । तत्तो संखेज्जगुणा संखेज्जइभागवदिहाणीणं ॥ ८३९॥ ( गीतिः) तत्तो संखेज्जगुणा अस्थि असंखंसवडिहाणीणं तत्तो असंखियगुणा अवट्ठिअस्स य मुणेयव्वा || ८४० ॥
1
(प्रे०) "थोवाऽवत्तवस्स” इत्यादि, औपशमिकसम्यक्त्वमार्गणायां सप्तानामायुर्वर्जानामवक्तव्य स्थितिबन्धस्य 'बन्धकाः' - स्वामिनः सर्वस्तोका ज्ञेयाः, सुगमम् । “तत्तो संखेज्जगुणा" ति तेभ्योऽसंख्येयगुणवृद्धिहान्योर्वन्धकाः समुदिता अपि संख्येयगुणाः, एवमुत्तरत्रापि ततश्च "ताउ असंखेज्जगुणा णेया" त्ति अनन्तरोक्तबन्धकेभ्यः संख्येयगुणवृद्धिहान्योर्वन्धकाः समुदिता असंख्येयगुणा ज्ञेयाः । कुतः ? अनन्तरोक्तवद्धिहान्योः श्रेणिमुपगतानामेव प्रभवनात् ते स्तोकाः सन्ति प्रस्तुतवृद्धिहान्योस्तु चतुर्गतिकानामुपशमसम्यग्दृष्टीनामपि भवनादमी बहवो भवन्तीति । तेभ्योऽपि संख्येयभागवद्धिहान्योर्यन्धकाः संख्येयगुणाः । तेभ्योऽपि संख्येयगुणा भवन्त्यसंख्यांशवद्धिहान्योः समुदिता बन्धकाः, तेभ्यः पुनरवस्थितस्य बन्धका असंख्येयगुणा विज्ञेयाः । सुगमानि चैतच्छेषपदानि, विशेषतस्तु मनुष्यगत्यौघादिमार्गणावद्भाव्यानीति ॥ ८३८-८४०।। अथ लाघवार्थमुक्तशेषमार्गणासु सापवादमतिदिशतिसासु सत्तण्हं णेया ओघव्व बंधगा णवरं जहि णत्थि अवत्तव्वो तासु वड्ढीअ सव्वऽप्पा ॥८४१ ॥ णर-पज्जपणिदियतस-पणमणवय- पुरिस-थी- तिणाणेसु ओहि यण-सुकासु सम्मत्ते खइअ - सण्णी ॥८४२॥ संखेज्जगुणा या संखअसंखंसवडिटहाणीणं
हुन्ति पणिदितसेसु तहा असंखंसवड्ढिहाणीणं ॥ ८४३ ॥ (गोतिः) (प्रे०) “सेसासु” इत्यादि, उक्तशेषासु मनुष्यौघादिषट्त्रिंशन्मार्गणासु प्रत्येकमायुर्वर्जानां सप्तानामवक्तव्यासंख्येयगुणवृद्ध्यादिसत्पदेषु "ओघव्व" त्ति 'ओघवत्' - औधिकाल्पबहुत्वक्रमेण,
तः प्रथमे पदे स्तोकाः, ततो द्वितीये संख्येयगुणा इत्येवंरूपेण बन्धका अभिहिता तथाऽत्रापि “बंधगा” त्ति अल्पबहुत्वचिन्ताविषयीकृता बन्धकाः स्तोक-संख्येयगुणादिरूपेण प्राप्यन्त इत्यर्थः ।
तदेवं बहुसाम्यात् लाघवार्थं सामस्त्येन कृतेऽतिदेशेऽतिप्रसङ्गवारणार्थमपवादपदान्याह"णवर" मित्यादि, नवरमिमान्यपवादपदानि, तत्र प्रथमं तावत् 'जहि' इत्यादि, शेषमार्गणासु 'यत्र' - यासु स्त्रीवेदादिमार्गणासु " णत्थि अवत्तव्वो” त्ति सप्तान्यतमानामवक्तव्यलक्षणस्थिति
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org