________________
Perform मूलvasosबंधो
६१२ ] [ इन्द्रिय- कायमार्गणास्थानेषु स्पतिकायानां प्रत्येकं सप्त सप्त मार्गणास्थानानि, वनस्पतिकायौध-प्रत्येक वनस्पतिका रौध--तत्पर्याप्तापर्याप्तलक्षणानि चत्वारि मार्गणास्थानानीत्येवं समुदितेषु सर्वेषु षट्चत्वारिंशत्संख् येकेन्द्रियपञ्चकायसम्बन्धिषु मार्गणास्थानेषु प्रत्येकं सप्तानामायुर्वजांनां मूलप्रकृतीनामेकैकस्याः " वड्डिहाणीण" ति एतेषु मार्गणास्थानेष्वसंख्येव भागवृद्धिहानिवर्जानां शेषवृद्धिहानीनामेवासम्भवात्, तयोरसंख्येय भागवद्धिहानिलक्षणयोः सत्पदयोरित्यर्थः । तयोः किमित्याह--" हुन्ति धोवा" ति प्रस्तुतत्वाद्बन्धकाः स्तोकाः सन्ति, वक्ष्यमाणावस्थानवन्धकेभ्य इति गम्यते । ततोऽस्थानस्य बन्धकास्त्वसंख्येयगुणा ज्ञेयाः, प्रत्येकं संख्यातीतानां जीवानां सद्भावे सत्यकेजीवाश्रितावस्थानबन्धकालर ये कजीवाश्रयवृद्धिहानिबन्धकालापेक्षयाऽसंख्येयगुणत्वादिति ॥ ८३२ || अथ विकलेन्द्रियसम्बन्धिमार्गणास्थानेध्वाह
सव्वेसु विगलेसु संखेज्जद्भागवडिहाणीणं । सत्तण्ह बंधगा खलु सव्वत्थोवा मुणेयव्वा ॥ ८३३॥ तत्तो संखेज्जगुणा हुन्ति असंखं सवड्ढिहाणीणं । ताउ असंखेज्जगुणा वाणस्स खलु होएज्जा ||८३४॥
(प्र०, "सच्चे सु" इत्यादि, ओघ पर्याप्ताऽपर्याप्तभेदभिन्नेषु द्वीन्द्रिय- श्रीन्द्रिय चरिन्द्रियलक्षणेसु सर्वेषु नवसंकेष्वपि "विगलेसु" ति विकलेन्द्रियसत्कमार्गणास्थानेषु सप्तानां संख्येयभागवृद्धिहानिलक्षयोद्वयोः पदयोर्यन्धकाः खलु सर्वस्तोकाः ज्ञातव्याः । तेभ्यः संख्येयगुणा भवन्ति, कस्याः कस्या इत्याह- "असंखं सव डिटहाणीणं" ति तचज्ज्ञानावरणादेरख्श स्थितिबन्धवृद्धिहान्योरेकैकस्याः,“ताउ” ति तेभ्योऽसंख्यांशवृद्धिहानिबन्ध केभ्यः “असंखेज्जगुणाऽवाणस्स खलु होएज्जा" त्ति सुगमं गतार्थवेति || ८३४ ॥ अथाऽपगतपदेमार्गणायामाह - थोवाऽवत्तव्वस्स अवेए एतो कमेण संखगुणा |
वड्ढीणं हाणीणं अट्टिअप्स य मुणेयव्वा ॥ ८३५ ॥
(प्र०) "धोवा" इत्यादि, अपगत वेदमार्गणायामापूर्व सप्तप्रकृतीनामवक्तव्य स्थितिबन्धस्य बन्धकाः स्तोका भवन्ति । " एतो कमेण संखगुणा" त्ति अतः परं वक्ष्यमाणक्रमेण शेषपदेषु तु बन्धका यथोत्तरं संख्येयगुणाः, ज्ञातव्या इति गाथोत्तरार्धेऽन्वयः क्रमेण शेषपदान्याह - " चड्ढीण" मित्यादि, 'वृद्धीनाम् ' - यस्य कर्मणो यावत्यो वृद्धयो भवन्ति तासां समुदिताः, एवं ततो हानी - नामपि समुदिताः, ततोऽवस्थानस्य च । इदमुक्तं भवति - सर्वासां वृद्धीनां वन्धकास्तथा सर्वासां हानीनां बन्धकाः समुदिता एकैकस्मिन् पदे गृह्यन्ते तदा निर्विशेषेण 'गयवेएऽवत्तव्वस्सऽप्पा तत्तो कमेण संखगुणा । भूभोगारस्स तत्रोऽप्पयरस्साऽवडिअस्स तओ' ॥ इत्यनेनोक्त भूयस्कारा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org