Page Text
________________
५८२]
बंधविहाणे मूलपयडिठिइबंधो [ मार्गणासु तत्तत्स्थितिवृद्धिहानिबन्धकपरिमा० न्द्रियौघ-तत्पर्याप्त-त्रसकायौघ-तत्पर्यात-पञ्चमनोयोग भेद--पञ्चवचोयोगभेद-काययोगौ-दारिककाययोग-वेदत्रय-कषायचतुष्क-मत्यादिज्ञानचतुष्क-संयमोघ-सामायिक-छेदोपस्थापनसंयम-चक्षुरादित्रिदर्शन-शुक्ललेश्या-भव्य-सम्यक्त्वोध-क्षायिकौ-पशमिकसम्यक्त्व-संड्या-ऽऽहारिमार्गणाम सप्तप्रकृतीनामपगतवेदमार्गणायां च वेदनीय-नाम-गोत्रकर्मणामेव 'ते'-प्रस्तुतवद्धिहानिबन्धकाः “संखेजा" त्ति सुगमम् । ओघतः संख्येयानां लाभे मार्गणासु तदधिकानामसम्भव एवेति भावः ॥७८१॥
अथोक्तशेषवृद्धिहानीनां बन्धकपरिमाणं दिदर्शयिषुराहपज्जमणुस-मणुसीसुसब्वत्था-ऽऽहारदुग-अवेएसु। मणपज्जव-जइ-समइअ-छेअग-परिहार-सुहुमेसु ॥७८२॥ सत्तण्हं संखेज्जा णेया सगसेसवढिहाणीणं ।
सेसासु असंखेज्जा संखियभागगुणवढिहाणीणं ॥७८३॥ (गीतिः) (प्रे०) “पज्जमणुसमणुसोसु' इत्यादि, पर्याप्त मनुष्य-मानुपीमार्गणयोः, सर्वार्थसिद्धविमानदेवगतिभेदा-ऽऽहारकमिश्रकाययोगा-ऽपगतवेदमार्गणासु, मनःपर्यवज्ञान-संयमोघ-सामायिकछेदोपस्थापन-परिहारविशद्धिक-सूक्ष्मसम्परायसंयममार्गणास्वित्येवं द्वादशमार्गणःस प्रत्येकं 'सत्तण्ह' त्ति प्रकृतानामायुर्वर्जानां सप्तानां कर्मणां “सगसेसवढिहाणीणं संखेजा णेया" त्ति स्वपदेन प्राग्वन्मार्गणाया विवक्षितत्वात् 'स्वकानां'-पर्याप्तमनुष्यादितत्तन्मार्गणासकानां 'शेषवद्धिहानीनाम्'अनन्तरोक्तासंख्यंगुणवृद्धिहानी विवयं यत्र ज्ञानावरणादेयोवन्ति वृद्धिहानिपदानि सत्पदद्वारे बद्भूतानि प्रतिपादितानि तत्र तेषां सर्वेषां वद्धिहानिसत्पदानां संव्येया ज्ञेयाः, बन्धका इति गम्यते ।
अयम्भावः-एतासु पर्याप्तमनुष्यादिद्वादशमार्गणासु प्रत्येकं संख्येयानामेव जीवानां सद्भावादपगतवेद-सूक्ष्मसम्परायसंयमवर्जशेषमार्गणासु ज्ञानावरणादीनां सप्तानामसंख्येयभाग-संख्येयभागाऽसंख्येयगुणवद्धिहानिलक्षणानां षण्णां सत्पदानां बन्धकाः संख्येयाः, अपगतवेदमार्गणायां ज्ञानावरणदर्शनावरणा-ऽन्तरायकर्मणां संख्येयभाग-संख्येयगुणवद्धिहानिलक्षणानां चतुणों सत्पदानाम् , मोहनीयस्य संख्येयभागवृद्धिहानिलक्षणयोयोः सत्पदयोस्तथा वेदनीय-नाम-गोत्रकर्मणां तु संख्येयभाग-संख्येयगुणवृद्धिहानिलक्षणानां चतुणा शेषसत्पदानां संख्येयाः । अत्र वेदनीय-नाम-गोत्रकर्मणामसंख्येयगुणवृद्धि-हानिलक्षणयोयोस्सत्पदयोरपि बन्धकाः संख्येया एव सन्ति, नवरं ते प्रागेर 'सत्तण्हं संखेज्जा अस्थि असंखगुणे' इत्यादिगाथोत्तरार्धेनाभिहिता इत्यतोत्र पुनर्न परिगणिताः, उक्तशे पदानां बन्धकपरिमाणस्यात्र भगनीयत्वात् । सूक्ष्मसम्परायसंयममार्गणायां मोहनीयायुवर्जानां षण्णामपि बन्धप्रायोग्यप्रकृतीनां संख्येयभागवद्धिहानिलक्षणयोई योः सत्पदयोः प्रत्येकं संख्यया बन्धकाः सन्तीति ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |