________________
ओघत उत्कृष्टस्थितिबन्धवृद्धिस्वामि०] पदनिक्षेपाधिकारे स्वामित्वद्वारम्
[ ५२३
(प्रे० ) " मज्झाहिन्तो" इत्यादि, चतुःस्थानिकस्य यवस्य मध्यादुपरि वर्तमानोऽन्तः कोटीकोटिस्थितिबन्धं कुर्वन् यो वर्तते स तत उत्कृष्टसंक्लेशेन उत्कृष्टं डायं लब्ध्वा ज्येष्ठस्थितिं बध्नन् उत्कृष्टां वृद्धिं करोतीति सान्वयः पदसंस्कारः ।
अथ पदार्थोऽभिधीयते - मूलप्रकृतिरसबन्धविधानग्रन्थे विस्तरेणाभिधास्यमानस्वरूपस्य निपातकीप्रभृतीनां कटुकद्रव्याणां सहजो भागचतुष्टयप्रमाणो भाजनान्तरे क्वथितचतुर्थभागाशिष्टोऽतिकटुकतमो यो रसस्तत्कल्पोऽशुभप्रकृतीनां यचतुः स्थानिको 'रस:' - अनुभागस्तस्य चतुःस्थानिकरस्य यो 'व: ' - चतुःस्थानि करसवन्धकानां प्रायोग्यायाः जवन्यायाः स्थितेरारभ्य सागरोपमशतपृथक्त्वाधिकस्थितिबन्धं यावद्यथोत्तरं प्रतिस्थितिबन्धस्थानेषु विशेषाधिकविशेषाधिकक्रमेण वर्धमानसंख्याकानां बन्धकजीवराशीनां ततः पुनः समय- समयादिस्थितिबन्धवृद्धया निष्पन्नेषूपरितनस्थितिबन्धस्थानेषु ज्ञानावरणादीनां स्वीयस्वीयोत्कृष्ट स्थितिबन्धं यावद् विशेषहीनविशेनक्रमेण हीयमान संख्याकानां बन्धकजीवराशीनां स्थापनामपेक्ष्य या यवाकृतिः
9
(३)
(४)
(१)
Jain Education International
(2)
(1) →
(१) चतुःस्थानिकरसबन्धकानां बन्धप्रायोग्यानि स्थितिबन्धस्थानानि । (२) तत्र सर्वजघन्यस्थितिबन्धस्थानम् अत्र स्तोका बन्धकाः ।
,
(३) जघन्यस्थितेरारभ्य सागरोपमशतप्रक्त्यप्रमाणानि स्थितिबन्धस्थानानि अत्र समयसमयोत्तरेषु स्थितिस्थानेषु विशेषाधिका विशेषाधिका बन्धकाः, इमानि यवमध्यादधस्तनानि स्थितिबन्धस्थानानि । (४) यवमध्यलक्षणं स्थितिबन्धस्थानम्, अत्र सर्वाधिकबन्धकाः ।
(५) इमानि यवमध्यादुपरितनानि स्थितिबन्धस्थानानि अत्र समय- समयस्थितिवृद्धौ विशेषहीनविशेषहीनबन्धका यावत् त्रिंशत्कोटिकोट्यादिमाना ज्ञानावरणादीनामुत्कृष्टा स्थितिः ।
(६) यत्र स्थितिबन्धस्थाने वर्तमानो जीव उत्कृष्टडायेनोत्कृष्टस्थितिबन्धं कर्तुं शक्नोति तत्स्थानम् । (७) उत्कृष्टपदगतान्तः कोटिकोटीसागरोपमलक्षणं स्थितिबन्धस्थानम् ।
(८) यावज्ज्ञानावरणादिमूलप्रकृत्युत्कृष्ट स्थितिबन्धः ।
★ एकलया उत्कृष्टस्थितिं गच्छन्नुत्कृष्टस्थितिबन्धवृद्धेः स्वामी । ।।।।।। स्थितिबन्धस्थान प्रदर्शकानि चिह्नानि ।
तदपेक्षया यो यवः स चतुःस्थानिको यवस्तस्य चतुःस्थानिकस्य यवस्य यन् 'मध्यम्' - यत्र स्थितिबन्धस्थाने सर्वाधिकबन्धकाः सन्ति, तज्जघन्यस्थितिबन्धात्सागरोपमशतपृथक्त्वस्थितिबन्धस्थानान्यतिक्रम्यानन्तरवर्तमानस्थितिबन्धस्थानलक्षणम्, तस्माद्यवमध्यलक्षणस्थितिबन्धस्थानाद्' उपरि' - उप
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org