Page Text
________________
३५४ ]
बंधविहाणे मूलपयडिठिइबंधो [ मार्गणास्वायुर्वर्जानां जघन्यस्थिति (प्रे०) “सत्तण्ह बंधगाण"मित्यादि, आयुर्वर्जानां सप्तानां मूलप्रकृतीनां प्रत्येक "ठिईअ हस्साए” ति 'ह्रस्वायाः'-जघन्यायाः स्थितेः “बंधगाणं" ति 'वन्धकानां'-निर्वत कानां 'भिन्नमुहम्'-अन्तमुहूर्त, कालो भवतीति प्रक्रमानगम्यते । किं जघन्य उत्कृष्टो वैष भिन्नमुहूर्त काल इत्याह-"हस्सियरो" ति हस्यः-जघन्यः, 'इतरः'-दीर्घः, जघन्योत्कृष्टद्विविधकालः प्रत्येकमप्यन्तमुहूर्तमेवेत्यर्थः । अत्र ह्रस्वापेक्षया दीर्घकालः संख्यातगुणाधिको बोद्धव्यः, संख्येयानां जीवानां निरन्तरं क्रमशो जघन्यास्थतिबन्धसम्भवादिति । “अलहए” ति सप्तानामलघोः-अजघन्यायाः स्थितेर्वन्धकानां कालस्तु “सव्वद्धा" ति सर्वाद्धा भवतीति । अथाऽऽयुपस्तमाह-"उस्स दोण्हं वि" ति अकारस्य पूर्व दर्शनात् 'सबद्धा' इतिपदस्य देहलीदीपकन्यायेनात्राऽपि योजनाच्चायुषो 'द्वयोरपि'-जघन्याऽजघन्य पोः स्थित्योः कालः सर्वाद्धा,-अनाद्यनन्त इत्यर्थः । असंख्यलोकादिपरिमाणेषु जीवराशिवायुमो जवन्याऽजवन्यस्थित्योन्धकानां नरन्तर्येणाऽऽकालं लाभात् , प्रकृते च जीवपरिमाणस्य तथात्वादिति ।।४०१॥
अथ प्रकृतकालमेव मार्गणास्थानेषु दिदर्शयिपुरादौ तावदायुर्वर्जानां सप्तानां जघन्यस्थितेबन्धकानां कालमाह
यो सवेगिंदियणिगोअ-सेसमुहमेसु वणकाये । असमत्तवायरसु चउसुपुहवाइभेएसु॥४०२॥ पत्तेअवणापज्जे तिरिय-उरलमीस-कम्मणेसु च । अण्णाणदुगे अयते तीसुअपसत्थलेसासु ॥४०३॥ अभविय-मिच्छत्तेसुअमणा-ऽणाहारगेसु सव्वद्धा।
सत्तण्हं कम्माणं जहण्णगाए खलु ठिईए॥४०४॥ (प्रे०) “णेयो सव्वेगिंदिये” त्यादि, सर्वशब्दस्यैकेन्द्रिय-निगोदयोः प्रत्येक योजनात् सर्वेष्वेकेन्द्रियजातिमार्गणाभेदेयु, सर्वेषु निगोदभेदेषु तथा "सव्वेगिंदियणिगो" इत्यनेन संगृहीतास्त्रयः सूक्ष्मैकेन्द्रियभेदास्त्रयश्चमू मनिगोदभेदा इत्येतान् पड्भेदान् विहाय शेपेषु सर्वेषु पथिव्यप्तेजोवायुकायसत्केषु द्वादशपु मूक्ष्मपृथिवीकायादिभेदेपु, वनस्पतिकार्याघभेदे, तथा पथिव्यादिसत्केष्वपर्याप्तवादरपथिव्यादिरूपेषु चतुपु मार्गणाभेदेषु । अन्यमार्गणाः संग्रहीतुमाह-"पत्तेअ. वणापज्जे" इत्यादि, अपर्याप्तप्रत्येकवनस्पतिकायभेदे, तिर्यग्गत्योघी-दारिकमिश्रकाययोग-कार्मणकाययोगेषु, । चः समुच्चये । मत्यज्ञान-श्रताज्ञानरूपेऽज्ञानदिके, असंयममार्गणायां त्रिसृष्वप्रशस्तकृष्णादिलेश्यामार्गणासु, तथाऽभव्य-मिथ्यात्वमार्गणयोरसंड्य-ऽनाहारकमार्गगयोश्चेत्येतासु पञ्चचत्वारिंशन्मार्गणासु प्रत्येकं "सव्वडा"त्ति प्रस्तुतनानावन्धकाश्रयो कालः सर्वाद्धा, ज्ञेय इति पूर्वे
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |