Page Text
________________
उत्कृष्टस्थितेरुत्कृष्टं बन्धान्तरम] द्वितीयाधिकारेऽन्तरद्वारम्
[ २२५ जय पायाः स्थितेर्जवन्यं बन्धान्त 'हर्तान्तः'-अन्तमुहूर्त ज्ञातव्यमित्यर्थः । सुगमम् । प्रत्येकमजब-नस्थितिवन्धकालापेक्षयैव तल्लाभात्, उजः स्थिबिन्धस्य तु अवक्षयादिव्याघाताभावे जघन्यतोऽप्यन्तमुहर्त प्रवर्तनाचेति ॥२३३।।। अर्थतासु शेपमार्गणारखेवोत्कृष्टतः प्रस्तुतबन्धान्तरं दर्शयन्नार्याद्वयमाह
लोगाऽसंखा तिरिये एगिदि-णिगोअ-पंचकायेसु। अण्णाणदुगे अयते अभविय-मिच्छा-ऽमणेसु गुरु ॥२३४॥ कोडिपुहुरा पुब्बा पणिंदियतिरियतिगे उ सुहुमेसु।
अंगुलअसंखभागो सेसा णगुरुकायटिई ॥२३५॥ (प्रे०) “लोगाऽसंखा” इत्यादि, क्षेत्र गोऽसंख्यलोकाः, असंख्येयेभ्यो लोकाकाशप्रमितक्षेत्रखण्डेभ्यः प्रतिसमयमेकैकाकाशप्रदेशापहारे यावान् कालोऽपगच्छति, तावानसंख्योत्सर्पिण्यवाणिप्रमाणः काल इति भावः । अस्य च "गुरु" इत्यनेन गाथाप्रान्ते योगः, ततोऽसंख्यलोकाः 'गुरु' उत्कृष्टं बन्धान्तरं भवतीत्यर्थः, तस्यैव नत्वात् । कासु मार्गणासु क्षेत्रतोऽसंख्यलोकाः सप्तानामुत्कृष्टान्तरमित्याह-"तिरिये” इत्यादि, तिर्यग्गत्योधभेद-केन्द्रियोघमेद-निगोहाख्यसाधारणवनस्पन्योधभेदेषु “पंचकायेसु” ति पृथिवीकायादिवनस्पतिकायान्तेषु पञ्चसु कायमार्गणामत्कौषभेदेपु, तथा मत्यज्ञान-श्रुताज्ञानरुपेऽज्ञानद्विके, असंयमे, अभव्य-मिथ्यात्वमार्गणयोः “अमणे” त्ति 'अमनसि'-असंज्ञिमार्गणायामित्येता समुदितासु चतुर्दशमार्गगासु प्रत्येकम् । सुगमम् । एतानु प्रत्येकमजघन्यस्थितेरुत्कृष्टबन्धकालस्य तावत्प्रमाणत्वात् । उक्तं च प्रागजवन्याः स्थितेरुत्कृष्टं बन्धकालं प्रतिपादयता ग्रन्थकृता--
जेट्ठो असंखलोना तिरि-यगिदिय-णिकाजभेगसु । पणकाय-अणाणजुगल-अयता-भवि-निच्छ अमणेसु।। ११८ ।। अंगुलअसंखभागो मुहुमेसु भवे अचक्यु-भवियेगु ।।
ओवन्य जाणियव्यो सेसासु सगुस्कायटिई ॥१११।। इति । "कोडिपुहुत्तं पुव्वा पणिंदियतिरियतिगे उ” ति व्याख्यानतो विशेषप्रतिपचेरपयप्तिभेदवर्जानां पञ्चेन्द्रियतिर्यग्भेदानां त्रिके. ओघ-पर्याप्त-योपिद्भेदभिन्नपञ्चेन्द्रियतियन्मार्गजासत्कभेदत्रय इत्यर्थः । तुः प्राग्वत्, ततः पञ्चेन्द्रियतियक्त्रिक पुनः “कोडिपुहत्तं पुव्वा" त्ति प्राकतत्वात्पुस्त्वम् , ततः कोटीपृथक्त्वं पूर्वाणि “पुवस्स उ परिमाण मित्यादिनान्यत्राभिहितमानानि, सप्तानां जघन्यस्थितेरुत्कृष्टं बन्धान्तरमित्यनुवृच्या बोद्धव्यम् , । "सुहुमेसु” ति एकेन्द्रिय-पृथिव्यप्तेजोवायुसाधारणवनस्पतिकायमार्गणासत्का ये पर्याप्ता-ऽपर्याप्त विशेषणरहिताः सूक्ष्मीघमार्गणाभेदास्तेषु पट्यु सूक्ष्ममार्गणाभेदेषु प्रत्येकम् “अंगुलअसंखभागो" ति सप्तानां
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |