Page Text
________________
उत्कृष्ट कार्यस्थितिः ]
द्वितीयाधिकारे कालद्वारम्
[ १७३
रोक्तमार्गणयोर्यत्काय स्थितिप्रमाणं दर्शितं तद् “दुगुण” द्विगुणं द्रष्टव्यमर्थात् – सकायो धमार्ग - गाया उत्कृष्टकास्थितिः सातिरेकं सागरोपमसहस्रद्वयं भवति । यदुक्तम् —
"तसकाइए णं भंते ! तसकाइए त्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं दोसागरोत्रमसहस्साइ संखेज्जवासऽव्भहियाई," इति ।
"पज्जपणिदि” इत्यादि, तत्र पर्याप्तशब्दस्य पञ्चेन्द्रिय-सोभयत्र योजनात् पर्याप्तपञ्चेन्द्रियमार्गणाभेदस्य पर्याप्तत्रसकायमार्गणाभेदस्य पुरुषवेदमार्गणाया: संज्ञिमार्गणायाथ प्रत्येकमतरशतपूथक्त्वम् - सागरोपमाणां शतपृथक्त्वं प्रकृतोत्कृष्टकायस्थितिरित्यर्थः । उक्तञ्च कार्यस्थितिपदे
“पंचिंदियपज्जत्तए णं भंते ! पंचिदियपज्जत्तए त्ति कालतो केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं सागरोवमसयपुहुत्तं," तथा "तसकाइयपज्जत्तए णं भंते ! तसकाइयपज्जत्तए त्ति कालतो केवचिचर होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्को सेणं सागरोत्रमसयपुहुत्तं सातिरेगं,” तथा “पुरिसवेदे णं भंते ! पुरिसवेदेत्ति कालतो केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुतं, उक्कोसेणं सागरोत्रमय हुत्तं सातिरेगं,” तथा “सण्णी णं भंते ! सण्णी त्ति कालओ केवच्चिरं होइ ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं सागरोत्रमसयपुहुत्तं सातिरेगं," इति ।
अत्र मूले पर्याप्तत्र सकायादिमार्गणानां कायस्थितौ सातिरेकता न दर्शिता, तथाऽपि साऽऽगमानुसारेण स्वयमेव द्रष्टव्येति ॥ १६४ ॥ तदेवमिन्द्रियमार्गणासत्कशेषभेदानां प्रसङ्गादन्यमार्गणाभेदानां चोत्कृष्टकायस्थितिदर्शिता | साम्प्रतं काय मार्गणासत्कशेपभेदानां दर्शयन्नाह -
अद्भुत अपरिअट्टा भवे णिगोअस्स होइ मोहठिई । बायरपुहवाइचउग- णिगोअ - पत्तेअहरिआणं ॥ १६५ ॥
(प्रे०) "अडतइअ" इत्यादि, 'अर्धतृतीयपरावर्ताः' - सार्थौ द्वौ पुद्गलपरार्वर्तावित्यर्थः । एतावती प्रकृतैकजीवाश्रया कायस्थितिरुत्कृष्टतो भवेत् । कस्येत्याह - "णि गोअस्स" त्ति निगोदाख्यवनस्पतिविशेषस्य, साधारणवनस्पतिकायौघमार्गणाया इति यावत् । यदुक्तं
“निगोदे णं भंते! निगोए त्ति केवञ्चिरं होति ? गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं अणंताओ उस्सप्पिणिओसपिणीओ कालतो, खेत्ततो अड्ढाइज्जा पोग्गलपरियट्टा," इति ।
"होइ मोहठिई" ति प्रकृतैकजीवाश्रयोत्कृष्टकाय स्थिति मोह स्थितिर्भवति, मोहनीयकर्मणो यावत्युत्कृष्टा स्थितिस्तावती सप्ततिकोटी कोटी सागरोपमप्रमाणा भवतीत्यर्थः । कस्याः कस्या मार्गणाया भवतीत्याह - "बायरपुहवाइच उगे” त्यादि, बादरशब्दस्य निगोदपर्यन्तेषु प्रत्येकं योजनाद् बादरपृथिविकाय बादरा काय चादरतेजस्काय-चादरवायुकायौघभेदचतुष्क बादरनिगोदौघभेदयोः " पत्ते अहरिआणं" ति प्रत्येकहरितकायस्य, प्रत्येक वनस्पतिकायौघमार्गणाभेदस्येत्यर्थः । एतासां षण्णां मार्गणानां प्रत्येकम्, न पुनः समुदितानामिति । उक्तं च
"बायर पुढत्रिकाइए णं भंते ! बायरपुढत्रिकाइए त्ति कालओ केवञ्चिरं होइ ? गोयना ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्को सेणं सत्तरिं सागरोत्र मकोडा कोडिओ । एवं बायरआउकाइए वि, एवं जाव बायरवाउकाइए
For Private & Personal Use Only
Jain Education International
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |