Page Text
________________
१२६]
बंधविहाणे मूलपयडिठिइबंधो [ोघतोऽष्टमूलप्रकृतीनाम् सब्यविसद्धो खवगो हस्सा ठिई बंधगो सहुमे ।
छण्ह चरमठिइबंधे अणियट्टीए उ मोहस्स ।।११५।। (प्रे०) “सविसुद्धो' इत्यादि, सकपायवन्धकेषु सर्वविशुद्धः'-सर्वाधिकविशुद्धः क्षपकः "सहमे ति सूक्ष्मसम्परायगुणस्थानके 'ह्रस्वायाः'-जघन्याः स्थितेर्बन्धकः-स्वामी भवतीत्यर्थः । कतिपयप्रकृतीनामित्याह- 'छह ति मोहनीयाऽऽयुर्वर्जानां पराणां मूलप्रकृतीनाम् , न पुनर्मोहनीयायुषोरपि । तत्र सूक्ष्मसम्परायचरमस्थितिवन्धे तयोईयोः प्रकृत्योरेवाबन्धात् प्रकृतिबन्धाविनाभावी स्थतिबन्धोऽपि तदानीं न जायते इति भावः । तर्हि तयोर्जघन्यस्थितिबन्धस्वामी को भवतीत्याह-"चरमठिइबंधे अणियट्टीए उ मोहस्स" ति तत्र मोहनीयस्य क्षपक एवानिवृत्तिबादराख्ये नवमगुणस्थानके चरमे स्थितिबन्धे, वर्तमान इति शेषः । ह्रस्वायाः स्थितेर्वन्धको भवतीति गम्यते । तुकारस्तु पूर्वापेक्षया विशेषद्योतकः, तेन चायं तत्प्रायोग्यविशुद्ध इत्यवसेयमिति ॥११५॥
यायुपो जघन्यस्थितिबन्धस्वामी यो भवति तमाह
पाउस्स भवे मिच्छो णरो व तिरियो व लहुप्रवाहगयो । मागाराइविसिहो विष्णेयो तदरिहकिलिहो ॥११६॥
(प्रे०) 'आउस्से" त्यादि, 'हस्सा ठिइअ बंधगो' इति पूर्वगाथातोऽनुवर्तते, तत आयुषो 'हस्वायाः'-जघन्यायाः स्थितेन्धको भवेत् , क इत्याह-'मिच्छो” इत्यादि, मिथ्यादृष्टिस्तिर्यग मनुष्यो वा । सायम्भूत इत्याह-"लहुअबाहगो" इत्यादि, लध्वीम्'-जघन्यामसंक्षेप्याद्धालक्षणामबाधां गतः प्राप्त इतार्थः । शेषादरार्थ स्तुप्राग्वत् । अत्र साकारादिविशेषणानि प्राग्वद्भावनीयानि, यत्पुनरायुषो जघन्यस्थितिवन्धस्वामितया नरतिरश्चामेव ग्रहणं, तदेवनारकाणामायुषो जघन्यस्थितिबन्धस्वामितया प्रतिपेधार्थम् ; यत ओघतो जघन्यायुलब्ध्यपर्याप्तभवसत्कं बध्यते । यदुक्तं श्रीप्रज्ञापनात्रयोविंशतितमपदे
___ "बाउस्स एवं भंते ! कम्मरस जहएणठितिबंधते के ? गोयमा ! जे णं जीवे असंखेपद्धापविठे सम्बनिरूद्धे से पाउते, सेसे सध्यमहतीए आउयबंधध्धाए, तीसे णं अाउयबंधद्धाए चरिमकालसमयंसि सव्वजहरिण ठिई अपजत्तापज्जत्तियं निवत्तेति, एस णं गोयमा ! आउयकम्मस्स जहण्णठितीबंधते” इति ।
देवा नारकाश्चानन्तरभवे लब्ध्यपर्याप्ततया नोत्पद्यन्ते, अतो लब्ध्यपर्याप्तभवसत्कायुरबध्नन्त एते अायुपो जघन्यस्थितिबन्धस्वामिनोऽपि न भवन्ति । जघन्यायाधायां वर्तमानस्योपादानं पुनरायुष उत्कृष्टस्थितिवन्धे उत्कृष्टावाधायां वर्तमानस्य ग्रहण द्रष्टव्यम् । अन्तमु हूतप्रमाणजघन्यस्थितिकमायमनुष्यसत्कं तिर्यक्सत्कं च बध्यते, देवायुर्वदेतयोः शुभतया उत्कृष्टस्थितिर्विशुद्ध या निर्वय॑ते, जघन्या तु संक्लेशेन । तत्राऽपि सर्वसंक्लेशेनाऽऽयुर्वन्ध एव न भवतीतिकृत्वेषन्मन्दसंक्लिष्टा आयुपो जघन्यस्थिति बन्धस्वामिनो भवन्तीत्येतत्प्रदर्शयितुम् “तदरिहकिलिट्ठो” इति विशेषणमुपात्तम् । अत एव “मिच्छो" इत्यस्यापि ग्रहणं ज्ञातव्यमिति ॥११६॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 001852 |
| Book Title | Thiaibandho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Premsuri |
| Publisher | Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti |
| Publication Year | |
| Total Pages | 762 |
| Language | Sanskrit, Prakrit |
| Classification | Book_Devnagari & Karma |
| File Size | 21 MB |