________________
रूप समजून या सात तत्त्वामध्ये सदा एक अन्वयरूपाने विद्यमान असणारा जो शुद्ध-बुद्ध कारण परमात्मा त्यालाच परमार्थ समज याला सम्यग्दर्शन म्हणतात. सत्य परमार्थ परमात्म तत्त्वाचे श्रद्धा ते सम्यग्दर्शन, परमात्म तत्त्वाचे ज्ञान ते सम्यग्ज्ञान व परमात्म-तत्त्वा अविचल स्थिर वृत्ति ते सम्यक् चारित्र.
हिताची प्राप्ति व अहिताचा परिहार यालाच चारित्र म्हणतात ते ज्ञानाचे फल आहे.
क्रिया' परिणत ज्ञान तेच खरे ज्ञान म्हटले जाते.
क्रिया - परिणति रहित कोरडे ज्ञान ही केवळ पोपटपंची आहे तशीच तत्त्वज्ञान रहित क्रिया ती देखील निरर्थक आहे. आंधळा व पांगळ दोघेही वनात आहेत. वनात वणवा पेटला आहे. आंधळा सैरावैरा धावतं पण त्याला मार्ग दिसत नाही. पांगळ्यास मार्ग दिसतो पण त्याल धावता येत नाही. या प्रमाणे दोघेही परस्पर एकत्र न आल्यामुळे दग्ध होतात. पण ते दोघेही एकत्र येऊन जेव्हा पांगळा आंधळयाच्या खांद्याव बसून त्याला मार्ग दाखवितो तेव्हा दोघेही शिरसलामत त्या वनदाहातू मुक्त होऊन सुखाने नगरात प्रवेश करतात.
स्वार्थसार
मोक्षमार्गामध्ये जशी ज्ञान व चारित्राची फार मोठी आवश्यकत आहे, त्याहीपेक्षा सर्वप्रथम सम्यग्दर्शनाची फार मोठी आवश्यकता आहे ज्ञान चारित्रामध्ये समीचोनता ही समीचीन श्रद्धाना शिवाय येत नाही जीव हा शुद्ध ज्ञान स्वरूप आहे. ज्ञानामध्ये जी राग-द्वेष- मोह रू मलिनता त्याचे नाव संसार आहे.
संसार = आत्मा + मलिनता.
मोक्ष
संसार
मलिनता.
( आत्मा + मलिनता )
मोक्ष
-
= आत्मा
Jain Education International
मलिनता.
१ - हतं ज्ञानं क्रियाहीनं हता चाज्ञानिनां क्रिया । धावन् किलोधको दग्धः प्रश्यन्नपि च पंगुलः ॥ अंधश्च पंगुश्च वने प्रवृत्तौ ।
तौ संप्रयुक्तौ नगरं प्रविष्टौ || ( वार्तिकालंकार)
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
