________________
तत्वार्थसार अधिकार ७ वा
उपपाद याप्रमाणे आठ. अनुयोग द्वारे या मुनीमध्ये परस्पर विशेषता
सांगितली आहे.
विशेषार्थ
३६
१ संयम - पुलाक- बकुश प्रतिसेवनाकुशील हे सामायिक छेदोपस्थापना संयमधारी असतात. कषायकुशील सामायिकछेदोपस्थापना- परिहार- विशुद्धि-सूक्ष्मसांपराय चार संयमधारी असतात. निग्रंथ व स्नातक हे प्रथाख्यात संयमधारी असतात.
-
·
२ श्रुत पुलाक- वकुश प्रतिसेवता कुशील हे दशपूर्वधारी असतात. कषायकुशील निग्रंथ चौदापूर्वधारी असतात. स्नातक केवलज्ञानी असतात. जघन्यपणे पुलाक मुनीना आचारांग वस्तुचे ज्ञान असते कुश - कुशील निग्रंथ याना अष्ट प्रवचन मातृका ( ५ समिति ३ गुप्ति ) यांचे ज्ञान असते.
-
३ लेश्या - पुलाक मुनी तीन शुभलेश्या, बकुश प्रतीसेवना कुशील याना आर्त ध्यान असू शकते त्यामुळे सहा लेश्या संभवतात. निग्रंथ स्नातक याना एक शुक्ल लेश्या असते अयोग केवलीना लेश्या नसते.
४ लिंग- लिंगाचे २ भेद आहेत. १ द्रव्यलिंग, २ भावलिंग. भावलिंगाचे अपेक्षेने सर्व प्रकारचे मुनी भावलिंगी संयमी मुनी असतात द्रव्यलेश्या - द्रव्यलिंग शरीराचावर्ण या अपेक्षेने भिन्न असू शकते. अथवा लिंग म्हणजे वेद द्रव्यवेद, अपेक्षेने सर्व मुनी पुरुषवेदीच असतात भाववेदाच्या अपेक्षेने पुलाक- वकुश कुशील याना तीनही वेद अमू शकतात निग्रंथ स्नातक वेद रहित असतात.
Jain Education International
५ प्रतिसेवना- प्रतिसेवा म्हणजे मूलगुण उत्तरगुणामध्य विराधका दोष. पुलाक मूनीना मूलगुणात दुसन्याने उपसर्ग केला असताना विराधना होऊ शकते. उपकरण बकुश मुनी याना उपकरण संबंधी सूक्ष्म ममत्व असते. शरीर वकुश मुनीना शरीरमलाविषयी सूक्ष्म द्वेष असतो प्रतिसेवना कुशील उत्तरगुणात विराधना होते. कषायकुशील निग्रंथ व स्नातक याना मूलगुण उत्तरगुणात विराधना नसते. निरतिचार पालन करतात.
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
