________________
तस्वार्थसार अधिकार ७ वा
निग्रंथ मुनीचे ५ प्रकार
पुलाको बकुशो द्वेधा कुशीलो द्विविधस्तथा । निर्ग्रन्थः स्नातक श्चैव निर्ग्रन्थाः पंच कीर्तिताः ॥ ५८ ।।
अर्थ- दिंगबर निग्रंथ मुनीचे ५ प्रकार आहेत.
१ पुलाक मुनि- तुच्छ धान्याप्रमाणे ज्याचा संयम जघन्य असतो मलगुणाची विराधना असते. पण उत्तरगुणाचे जे निरतिचार पालन करू शकत नाहीत. त्यांना पुलाक मुनि म्हणतात.
२ बकुश मुनिचे २ प्रकार आहेत- १ उपकरण बकुश, २ शरीर बकुश. जे मुनि उपकरण पिंछीकमंडलु याविषयी सूक्ष्म राग बुद्धी ठेवतात ते मलिन नसावे चांगला असावे अशी इच्छा करतात त्याना उपकरण वकुश म्हणतात जे मुनि शरीर हे घामाने-रजःकणाने मलीन झाले असताना शुद्ध करण्याची इच्छा करतात त्याना शरीर बकुश म्हणतात.
३ कुशील मुनीचे २ प्रकार आहेत . १ प्रतिसेवना कुशील, २ कषाय कुशील. ज मुनि आपल्या शिष्य परिवार मुनिची काळजी वाहतात त्याना प्रतिसेवना कुशील म्हणतात. जे मुनि तीव्र संज्वलन कषाय सहित असतात. त्याना कषाय कुशील म्हणतात.
४ निर्ग्रन्थ- क्षीण मोह गुणस्थानवती निर्ग्रन्थ मुनि होत.
५ स्नातक- घातिकर्माचा नाश करून केवलज्ञानो बनलेले मुनि स्नातक मुनि म्हटले जातात.
मुनीमध्ये विशेषता संयमतलेश्याभिलिगेनप्रतिसेवया । तीर्थस्थानोपपादैश्च विकल्प्यास्ते यथागमं ।। ५९ ॥ अर्थ- संयम - श्रुत - लेश्या - लिंग - प्रतिसेवना - तीर्थ - स्थान व
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
