________________
तत्त्वार्थसार अधिकार ६ वा
त्याप्रमाणे तपाच्याद्वारे अनेक भवामध्ये पूर्वसंचित कर्म निघून जाते त्यास निर्जरा म्हणतात. या प्रमाणे बारा प्रकारच्या तपाचे आचरण करणे ही निर्जरा भावना होय.
१० लोक भावना नित्याध्वगेन जीवेन भ्रमता लोकवर्मनि । वसतिस्थानवत् कानि कुलान्यधुषितानि न ।। ४० ।।
अर्थ- या तीन लोकामध्ये चतुर्गतिमध्ये एकसारखा हा जीव भ्रमण करीत आहे. या जीवाने या चतुर्गतिमध्ये कोणत्या कुलयोनीमध्ये जन्म घेऊननिवास केला नाही? अर्थात नाना कुलयोनीमध्ये हा जीव सारखा भटकत आहे. जेणे करुन माझे त्रिलोक भ्रमणाचे दुःख नाहीसे होवो अशी भावना भावणे ही लोकभावना होय.
११ बोधिदुर्लभ भावना मोक्षारोहण निश्रेणिः कल्याणानां परंपरा ।
अहो कष्टं भवाम्भोधौ बोधि वस्य दुर्लभा ॥ ४१ ।। अर्थ- मोक्षरुपी महालावर चढण्यासाठी जी नीशानी (जिना) आहे. जी सर्व कल्याण सुखाची परंपरा प्राप्त करून देणारी आहे. जी मोक्षरूपी वृक्षाची बीजभूत कारण आहे अशी आत्मस्वरूपाची जाणीव आत्मज्ञान रूप बोधि या संसार समुद्रामध्ये भटकणा-या जीवाला मोठ्या कष्टाने महान्प्रयासाने प्राप्त होते अशा आत्मस्वरुपोपलब्धा निरंतर भावना भावणे ती बोधिदुर्लभ भावना होय.
१२ धर्मस्वाख्यात तत्वानुचितन भावना क्षान्त्यादिलक्षणो धर्मः स्वाख्यातो जिनपुंगवैः ।
अयमालम्बनस्तम्भो भवाम्बोधौ निमज्जतां ।। ४२ ॥
अर्थ- या संसार समुद्रामध्ये बुडणा-या जीवाना उत्तमक्षमामार्दव-आर्जव-शौच-संघम-तप-त्याग-आकिं चन्य-ब्रह्मचर्य स्वरूप दशलक्षण
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
