________________
तत्त्वार्थसार अधिकार ६ वा
अर्थ- उद्गम-उत्पादना आदि दोष शुद्धीचे पालन करीत भोजन, उपाधि- पिछी-कमंडलु वगैरे शुद्धीचे उपकरण बसण्या उठण्याचे व झोपेचे आसन चटई, पाट वगैरे यांचा वापर करीत असताना जीव-जंतु प्राणिवध न होईल अशी सावधानता ठेवणे ती एषणा समिति होय.
आदान-निक्षेपण समिति सहसाऽदृष्ट-दुर्मुष्ट प्रत्यवेक्षण दूषणं । त्यजतः समितिञ्जेयाऽऽदाननिक्षेपगोचरा ॥ १० ॥
अर्थ- घाईने सहसा एकदम न पाहता, न झाडता, जीवजंतूचे निरीक्षण न करता पिछी-कमंडलु-शास्त्र आदि उपकरण वस्तू घेणे- ठेवणे त्याग करणे, अर्थात् पिंछीने परिमार्जन करून कोणतीही वस्तु उचलणे किंवा ठेवणे यास आदान निक्षेपण समिति म्हणतात.
उत्सर्ग समिति समितिशिताऽनेन प्रतिष्ठापनगोचरा । त्याज्यं मूत्रादिकं द्रव्यं स्थण्डिले त्यजतो मुनेः ।। ११ ॥
अर्थ- उपरोक्त विधीने अर्थात् जीवजंतुचा वध न होईल अशी सावधानता पूर्वक निर्जन्तुक अशा प्रासुक भूमीवर मल-मूत्रादि विसर्जन करणे याला प्रतिष्ठापन समिति अथवा उत्सर्ग समिति म्हणतात.
समितिचे फल इत्थं प्रवर्तमानस्य न कर्माण्यासवन्ति हि।
असंयमनिमित्तानि ततो भवति संवरः ।। १२ ॥
अर्थ- या प्रमाणे सावधानपूर्वक समितिचे पालन करणा-याला असंयम निमित्तक कर्माचा आस्रव होत नाही त्यामुळे आस्रव निरोध झाल्यामुळे संवर होतो.
दहा धर्माची नावे क्षमा मृद्वजुते शौचं ससत्यं संयमस्तपः । त्यागोऽकिंचनता ब्रह्म धर्मो दशविधः स्मृतः ।। १३ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
