________________
पंचम अधिकार
वैनयिक मिथ्यात्व
सर्वेषामपि देवानां समयानां तथैवच ।
यत्र स्यात् समर्शित्वं ज्ञेयं वैनयिकं हि तत् ॥ ८॥
अर्थ- जेथे सर्व देव व त्यांचे सर्व आगम-दर्शनशास्त्र या सर्वाना समान मानणे, सर्वांचा विनय करणे हे वैनयिक मिथ्यात्व होय. मिथ्या एकांत मताचा विनय करणे यात मिथ्याधर्माचे पोषण- अनुमोदन होत असल्यामुळे ते वैनयिक मिथ्यात्व म्हटले जाते.
असंयम लक्षण
षड्जीवकाय- पंचाक्ष मनो विषय भेदतः।
कथितो द्वादशविधः सर्वविद्भिरसंयमः ।। ९ ।
अर्थ - सर्वज्ञ देवानी असंयम-अविरतिचे १२ भेद सांगितले आहेत पाच स्थावर काय व त्रसकाय याप्रणे षट् काय जीवांची हिंसा करणे व पांच इंद्रिये व मन यांच्या विषयामध्ये प्रवत्ति करणे ही बारा प्रकारची अविरति होय.
प्रमादाचे स्वरूप
शुध्द्यष्ट के तथा धर्मे क्षान्त्यादिदश लक्षणे । योऽनुत्साहः स सर्वज्ञः प्रमादः परिकीर्तितः ॥ १० ॥
अर्थ- भावशुद्धि, कायशुद्धि, विनयशुद्धि, ईर्यापथशुद्धि भैक्ष्यशुद्धि, शयन-आसन शुद्धि, प्रतिष्ठापन शुद्धि व वचन शुद्धि या आठ प्रकारच्या शुद्धी विषयी व उत्तम क्षमादि दहा प्रकारच्या धर्माविषयी उत्साहभावना-दक्षता-सावधानता नसणे याला प्रमाद म्हणतात. आत्मस्वरूपाच्या अनुभूतीपासून च्युति याला देखील प्रमाद म्हणतात.
प्रमादाचे १५ भेद आहेत. चार विकथा- १ स्त्रीकथा २ भक्तकथा ३ राष्ट्रकथा ४ चोरकया, चार कषाय-१ क्रोध २ मान ३ माया
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
