________________
पंचम अधिकार
अधिकार ५ वा
( बंधतत्त्व वर्णन )
मंगलाचरण अनन्तकेवल ज्योतिः प्रकाशित जगत् त्रयान् ।
प्रणिपत्य जिनान् मूर्ना बन्धतत्त्वं निरूप्यते ॥ १॥ अर्थ- ज्यानी अनन्त केवल ज्ञान ज्योतिच्या द्वारे तीन्ही जगातील पदार्थाना प्रकाशित केले अशा सर्वज्ञ वीतराग जिन देवाना मस्तक नम. वून सांष्टांग प्रणिपात करून या पाचव्या अधिकारामध्ये बंध तत्त्वाचे निरूपण केले जाते.
बंधाची कारणे बंधस्य हेतवः पंच स्युमिथ्यात्वमसंयमः । प्रमादश्च कषायश्च योगश्चेति जिनोदिताः ।। २॥
अर्थ- जिनेंद्र भगवंतानी बंधाची कारणे प्रामुख्याने पाच सांगितली आहेत. १ मिथ्यात्व २ असंयम ३ प्रमाद ४ कषाय ५ योग.
मिथ्यात्वाचे भेद
ऐकान्तिकं सांशयिकं विपरीतं तथैव च ।
अज्ञानिकं च मिथ्यात्वं तथा वनयिकं भवेत् ॥३॥ अर्थ- मिथ्यात्व हे कर्मबंधाचे मुख्य कारण आहे. जीव-अजीवआदि तत्वाविषयी विपरीत श्रद्धान याला मिथ्यात्व म्हणतात. त्याचे ५ भेद आहेत. १ एकान्त २ संशय ३ विपर्यय ४ अज्ञान ५ विनय
ऐकांतिक मिथ्यात्व स्वरूप यत्राभिसंनिवेशः स्यादत्यन्तं मि-धर्मयोः । इदमेवेत्थमेवेति तदेकान्तिक मुच्यते ।। ४ ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
