________________
तृतीय अधिकार
३
परमाणूचा रुक्षगुण युक्त परमाणूशी देखील बंध होतो. परंतु त्यामध्ये परस्पर दोन अधिक अविभागच्छेदरुप अंश आवश्यक पाहिजेत. जघन्य गुणाचा किंवा परस्पर समान अविभाग प्रतिच्छेद युक्त परमाणूंचा परस्पर बंध होत नाही. हा वस्तु विज्ञान सिध्दांत नियम आहे.
स्कंधाचे अनंत प्रकार
व्द्यणुकाद्याः किलानन्ता: पुद्गलानामनेकधा। सचित्तमहास्कंधा पर्यन्ता बंध पर्यया: ॥ ७६ ॥
अर्थ- दोन परमाणूच्या स्कंधाला व्यणुक स्कंध, तीन अणूच्या स्कंधाला ध्यणुक स्कंध असे स्कधाचे अनंत प्रकार आहेत. स्कंधामध्ये सर्वात मोठा स्कंध लोकाकाश प्रमाण महास्कंध आहे त्यामुळे या लोकाकाशाला विशिष्ट आकार आलेला आहे आकारधर्म हा पुद्गलादा पर्याय आहे.
याप्रमाणे पुद्गलाच्या बंध पर्यायाचे वर्णन केले.
अजीवतत्त्व समारोप
इतीहाजीवतत्त्वं यः श्रद्धत्तं वेत्त्युपेक्षते । शेषतत्त्वः समं षड्भिः स हि निर्वाणभाग भवेत् ।। ७७ ।।
अर्थ- याप्रमाणे जो वाकी च्या ६ तत्त्वा सहित या अजीव तत्त्वाचे स्वरूप जाणून श्रद्धा ठेवतो, त्यांचे यथार्थ स्परूप जाणून त्याविषयी परम उपेक्षाभाव राग-द्वेषरहित साम्यभाव धारण करतो त्याला क्रमाने मोक्षाची प्राप्ति हीते.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
